Pakiet mobilności – zmiany prawne w transporcie międzynarodowym krok po kroku

Polska jest w kilkuletnim okresie przejściowym, w którym dostosowuje do regulacji unijnych lokalne przepisy dotyczące transportu międzynarodowego.

Wszystkie zmiany prawne ujęte są w tzw. Pakiecie mobilności. Jego wdrożenie pozwoli zunifikować na terenie całej UE nie tylko przepisy, ale przede wszystkim zasady organizacji transportu międzynarodowego i stosowane w branży TSL standardy.

Pakiet mobilności na terenie państw UE wdrażany jest na gruncie trzech aktów prawnych:

• Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, które zmienia trzy inne rozporządzenia: 1071/2009 (WE), 1072/2009 (WE) i 1024/2012 (UE),
• Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, które zmienia rozporządzenia 561/2006 (WE) i 165/2014 (UE),
• Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady, która zmienia dyrektywę 2006/22/WE.

Powyższe akty dotyczą trzech kluczowych dla branży TSL (transport, spedycja, logistyka) obszarów:

• tachografów oraz rejestracji czasu pracy, czasu jazdy i odpoczynków kierowców,
• delegowania kierowców do transportów międzynarodowych,
• zasad organizacji pracy firm zajmujących się transportem na terenie UE.

Co już zmienił Pakiet mobilności? Zmiany obowiązujące od sierpnia 2020 r.

Pierwsze zmiany związane z Pakietem mobilności wprowadzono w Polsce w sierpniu 2020 r. (zob. rozporządzenie 561/2006 WE). Mają one duży wpływ na organizację czasu pracy kierowców realizujących transporty międzynarodowe i szczegółowo regulują zasady wypoczynku, przerw podczas jazdy i przerw w pracy oraz możliwości wydłużania czasu jazdy ponad ustalony limit. Zmiany te mają znaczne przełożenie zarówno na działy planowania transportów, jak i działy kadrowo-płacowe, które przetwarzają dane z rejestracji czasu pracy i rozliczają wynagrodzenia.

To w ramach tych przepisów wprowadzono m.in. obowiązek powrotu kierowcy co 4 tygodnie na co najmniej 45 godzin do centrum operacyjnego pracodawcy lub do swojego miejsca zamieszkania, a także obowiązek przestrzegania w pracy cotygodniowych odpoczynków trwających co najmniej 45 godzin. Wprowadzono przy tym zakaz odbywania cotygodniowych odpoczynków w kabinie kierowcy. Przepis ten z jednej strony niewątpliwie przyczynia się do poprawy jakości czasu regeneracji kierowców, ale z drugiej strony podnosi koszty ogólne w międzynarodowym transporcie.

Pakiet mobilności: Zmiany, które weszły w życie w lutym 2022 r.

W lutym br. ogłoszono kilka zmian w przepisach – 2 lutego 2022 r. w zakresie wynagrodzeń kierowców realizujących transport międzynarodowy oraz w zakresie zasad delegowania kierowców do transportu na terenie państw UE. Z kolei 24 lutego weszły w życie przepisy regulujące dodatkowe obowiązki związane z przerwami w pracy i rejestracją tych zdarzeń w tachografie.

Oto najważniejsze zmiany w tej części Pakietu mobilności:

• Zostały zunifikowane zasady naliczania wynagrodzeń dla kierowców realizujących usługi na terenie UE. Mają oni otrzymywać pełne wynagrodzenie minimalne obowiązujące w kraju, na terenie którego realizowana jest usługa transportowa. Dla pracodawców ważne jest to, iż w myśl przepisów nie ma możliwości zaliczania diet i ryczałtu noclegowego na poczet wynagrodzenia za pracę wykonaną poza granicami Polski. Zmiana ta w oczywisty sposób wpływa na zwiększenie kosztów firm transportowych, podnosi poziom wynagrodzeń kierowców, ale jednocześnie przynosi sporo dodatkowej pracy w dziale płac, w którym kalkulacja wynagrodzeń musi opierać się na danych o minimalnym poziomie płac z poszczególnych krajów UE.
• Konsekwencją powyższego jest obowiązek pracodawcy do wypłaty kierowcom ryczałtów za nocleg za granicą oraz diet, których nie zalicza się już do wynagrodzenia podstawowego.
• Zunifikowano także zasady delegowania kierowców do transportu na terenie UE. Obecnie jest to możliwe wyłącznie poprzez międzynarodową platformę IMI. Z nowych reguł delegowania wyłączone zostają tranzyt oraz dwustronne przewozy bilateralne. O systemie IMI i nowych zasadach delegowania piszemy w odrębnym artykule. Zobacz tutaj:).
• Wprowadzono obowiązek powrotu kierowcy do swojej bazy w terminie 8 tygodni od dnia jej opuszczenia.
• O ile zachowano zasady dotyczące możliwości organizacji transportów kabotażowych (3 przewozy w okresie 7 dni), wprowadzono obowiązek przerwy po realizacji takiej serii przewozów. Ma ona trwać 4 doby. Obowiązek ten dotyczy również transportów kombinowanych, o ile są one realizowane na terenie jednego państwa członkowskiego.

Pakiet mobilności – zmiany obowiązujące od 2 czerwca 2022 r.

2 czerwca 2022 r. wejdzie w życie bardzo istotna zmiana dla sektora TSL dotycząca niewielkich pojazdów realizujących transport rzeczy – o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) od 2,5 do 3,5 tony. Przewoźnicy realizujący transport międzynarodowy, posiadający w swojej flocie pojazdy o DMC od 2,5T będą mieli obowiązek:

• posiadania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika, a także posiadanie gwarancji finansowej w wysokości 1800 euro na pierwszy pojazd i 900 euro na każdy kolejny,
• posiadania siedziby firmy wraz z udokumentowaniem prawa do dysponowania pojazdami i posiadania bazy eksploatacyjnej,
• spełnienia wymogu dobrej reputacji, co oznacza niekaralność przedsiębiorcy i zarządzającego transportem zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy o transporcie drogowym, a także brak nałożonych kar pieniężnych i mandatów karnych zgodnie z zapisami rozporządzeń 2016/403 (UE) i 1071/2009 (WE).

Od 2 czerwca 2022 r. Pakiet mobilności w zakresie transportu kabotażowego w krajach UE obejmie firmy świadczące usługi pojazdami o DMC powyżej 2,5T – będą one miały obowiązek posiadania licencji i stosowania się do wszystkich regulacji przewidzianych dotychczas dla pojazdów o DMC powyżej 3,5T.

Pakiet mobilności – co nas czeka w kolejnych latach?

Dalsze zmiany wdrażane w ramach Pakietu mobilności przewidziane są na lata 2024 – 2026.

• W grudniu 2024 r. konieczna będzie wymiana wszystkich tachografów analogowych i cyfrowych na urządzenia drugiej generacji (nie dotyczy tachografów klasy smart tachograf I generacji). Firmy transportowe będą miały obwiązek archiwizowania danych z tachografów przez okres 56 dni oraz okazywania zapisanych przez urządzenia danych na wezwanie organów kontrolnych.
• Do września 2025 r. konieczna będzie wymiana cyfrowych tachografów I generacji na nowe.
• W lipcu 2026 r. przewoźnicy realizujący usługi pojazdami o DMC między 2,5 i 3,5T będą musieli zainstalować w nich tachografy, a kierowcy tych pojazdów zostaną objęci jednolitymi przepisami Pakietu mobilności w zakresie odpoczynków i czasu pracy.