Co to jest czynny żal?

Nieopłacenie podatku lub złożenie deklaracji po terminie może zdarzyć się każdemu przedsiębiorcy. Nie zawsze jednak musi się to wiązać z karnoskarbowymi konsekwencjami – z pomocą przychodzi tzw. instytucja czynnego żalu. Co warto wiedzieć na jej temat?

Czynny żal – czym jest?

Czynnym żalem nazywa się dobrowolne powiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego – przedsiębiorca może go podpisać, aby uniknąć konsekwencji. O okolicznościach popełnienia wykroczenia należy poinformować naczelnika urzędu skarbowego bądź urzędu celno-skarbowego.

Samo złożenie powiadomienia nie jest jednak wystarczające – jednocześnie trzeba dopełnić również zaległych zobowiązań. Zaległości powinny zostać opłacone w całości, włącznie z należnymi odsetkami. Najlepiej, jeżeli czynności te zostaną dopełnione w tym samym dniu, w którym złożono czynny żal. Za ostateczny termin uznaje się ten wyznaczony przez urząd skarbowy/urząd celno-skarbowy.

Kiedy można złożyć czynny żal?

Czynny żal można zastosować w kilku różnych sytuacjach, m.in. w przypadku:

• nieopłacenia podatku lub opłacenia tego nieprawidłowego;
• niezłożenia zeznania podatkowego w terminie;
• nierzetelnego wypełnienia faktury;
• nierzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych;
• bezprawnego stosowania zwolnień i obniżonych stawek VAT;
• wyłudzenia pozwoleń celnych lub zwrotów należności;
• zatajenia rzeczywistych rozmiarów firmy przed organem podatkowym.

Kto składa czynny żal?

Czynny żal podpisuje dokładnie ta osoba, która popełniła dane wykroczenie. Jeśli więc wina leży po stronie przedsiębiorcy, to on powinien złożyć powiadomienie. Jeżeli natomiast zawiniło biuro rachunkowe, z którym współpracuje właściciel firmy, czynny żal składa personel biura odpowiedzialny za wykroczenie. Analogicznie, w przypadku gdy to zarząd nie dopełnił swojego obowiązku, podpisu dokonują jego członkowie odpowiedzialni za dane uchybienie.

W jaki sposób złożyć czynny żal?

Czynny żal można podpisać w urzędzie skarbowym – również w tym dla największych podmiotów – lub w urzędzie celno-skarbowym. Ważne, aby był to organ, w którym dany podmiot się rozlicza. Nie zawsze konieczna jest osobista wizyta w urzędzie – złożenie czynnego żalu jest możliwe również listownie lub za pośrednictwem uwierzytelnionego konta w e-Urzędzie Skarbowym.

Przeczytaj także: Jakie zadania ma biuro rachunkowe? (symfonia.pl)

W przypadku złożenia pisma przez Internet należy podpisać je profilem zaufanym, podpisem kwalifikowanym bądź podpisem osobistym. Po złożeniu powiadomienia informującego o naruszeniu obowiązków celnych lub podatkowych naczelnik urzędu rozpatruje czynny żal, a cała usługa jest całkowicie bezpłatna.

Co należy zawrzeć w czynnym żalu?

Nie istnieje żaden z góry określony wzór czynnego żalu. Zawiadomienie o popełnieniu wykroczenia lub przestępstwa skarbowego powinno jednak zawierać takie elementy jak dane podmiotu, który dopuścił się wykroczenia, adresat (naczelnik urzędu skarbowego lub urzędu celno-skarbowego) oraz dokładny opis czynu zabronionego. Niezbędne jest również wskazanie okoliczności jego popełnienia oraz innych osób, które miały z nim związek – o ile takie osoby były. Czynny żal powinien obejmować ponadto informację o tym, czy dany podmiot dopełnił zaległych zobowiązań lub w jaki sposób zamierza naprawić swój czyn w najbliższym czasie.

Czy czynny żal zawsze zapobiega konsekwencjom?

Czynny żal nie zawsze chroni przedsiębiorcę lub inny podmiot przed konsekwencjami skarbowymi. Aby był on skuteczny:

• osoba, która popełniła wykroczenie/przestępstwo musi przyznać się do winy, zanim zostanie ono udokumentowane;
• osoba, która popełniła wykroczenie/przestępstwo musi przyznać się do jego popełnienia, zanim organy ściągania przystąpią do czynności mających na celu jego wykrycie – np. przeszukania lub kontroli.

Wyjątek stanowi sytuacja, w której czynności rozpoczęte przez odpowiednie organy nie dają podstaw do wszczęcia postępowania. Wówczas podmiot, który dopuścił się wykroczenia lub przestępstwa skarbowego, w dalszym ciągu może złożyć czynny żal. W przypadku, gdy trwa już postępowanie kontrolne, nie ma natomiast możliwości składania powiadomienia.