Kasowy PIT już od 2025 r. Sprawdź, co warto wiedzieć o metodzie kasowej w podatku dochodowym!

Już 1 stycznia 2025 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o PIT z 27 września 2024 r. Nowe przepisy umożliwią niektórym przedsiębiorcom rozliczanie podatku dochodowego metodą kasową. Na zmianach mają skorzystać w szczególności podatnicy prowadzący działalność gospodarczą, których ubiegłoroczne przychody nie przekroczyły limitu 1 mln zł.  Czym dokładnie jest kasowy PIT i kto może skorzystać z tego rozwiązania? Dla kogo taka forma rozliczeń będzie najkorzystniejsza? O tym wszystkim piszemy w tym poradniku!

Spis treści:

• Kasowy PIT – co to takiego?
• Metoda kasowa w podatku dochodowym – kto skorzysta na zmianach?
• Od kiedy zacznie obowiązywać PIT kasowy?
• Jak wybrać kasowy PIT i przejść na tę formę rozliczeń?
• Dodatkowe obowiązki związane z rozliczaniem PIT metodą kasową

Najważniejsze informacje w skrócie:

• 1 stycznia 2025 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o PIT, która umożliwia niektórym przedsiębiorcom rozliczanie podatku dochodowego dopiero po otrzymaniu zapłaty od kontrahenta – tzw. PIT kasowy.
• Z takiej formy rozliczeń mogą skorzystać podatnicy, u których przychody z działalności gospodarczej nie przekraczają 1 mln zł.
• Metoda kasowa w PIT zmienia zasady prowadzenia KPiR – m.in. w zakresie rozliczania kosztów czy wyceny wartości spisu z natury.
• Nie ma ona jednak charakteru obowiązkowego. Przedsiębiorca spełniający warunki może z niej skorzystać lub pozostać przy dotychczasowej memoriałowej metodzie rozliczania podatku dochodowego.
• Aby przejść na kasowy PIT od 2025 r. przedsiębiorca musi zgłosić ten fakt do 20. lutego naczelnikowi urzędu skarbowego.

Kasowy PIT – co to takiego?

Kasowy PIT to nowa forma rozliczania podatku dochodowego, z której już od 2025 r. będą mogli korzystać przedsiębiorcy spełniający kryteria przewidziane w znowelizowanej wersji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pozwala ona na wykazanie przychodu a w konsekwencji również dochodu do opodatkowania dopiero po otrzymaniu zapłaty za sprzedane towary i usługi, a nie jak w przypadku metody memoriałowej – z datą wystawienia faktury. Nowe przepisy mogą okazać się szczególnie korzystne dla drobnych przedsiębiorców, którzy ze względu na opóźnienia w rozliczeniach z kontrahentami nie byli w stanie na bieżąco regulować zobowiązań podatkowych.

– Metoda kasowa w podatku dochodowym uwalnia przedsiębiorcę od obowiązku płacenia podatku od tzw. przychodu należnego, czyli wtedy, gdy dla danej transakcji została wystawiona faktura, ale podatnik nie otrzymał zapłaty za sprzedane towary lub usługi – komentuje Bogdan Zatorski, ekspert z zakresu prawa podatkowego w Symfonii.

Przeczytaj również: Metoda kasowa – jak rozliczyć podatek VAT? – Symfonia

Metoda kasowa a data powstania przychodu

Zgodnie z brzmieniem art. 14c ust. 2 i 3 ustawy o PIT u podatnika rozliczającego podatek dochodowy metodą kasową przychód ze sprzedaży realizowanej na rzecz przedsiębiorców powstaje z datą uregulowania należności lub częściowej zapłaty. Oznacza to, że podatnik musi wykazać proporcjonalny przychód w księgach podatkowych także wówczas, gdy kontrahent uregulował tylko część zobowiązania lub wpłacił zaliczkę na poczet przyszłej dostawy. Od tej zasady istnieją jednak pewne wyjątki. Metoda kasowa nie obejmuje bowiem przychodów ze sprzedaży środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, a także tych transakcji, których stroną są konsumenci – te podatnik musi rozliczać metodą memoriałową.

Ulga ma również charakter limitowany czasowo. Przepisy zobowiązują bowiem przedsiębiorcę do zapłaty zaległego podatku, jeśli od daty wystawienia faktury, do której zastosowanie ma metoda kasowa, minęły 2 lata. Inny termin obowiązuje podatników likwidujących działalność gospodarczą. Ci muszą rozliczyć się z fiskusem w ostatnim miesiącu funkcjonowania.

Ważne: kasowy PIT daje jedynie możliwość przesunięcia w czasie terminu zapłaty podatku dochodowego, a nie jego umorzenia.

Kasowy PIT a rozliczanie kosztów

Przejście na kasowy PIT wpływa także na sposób rozliczania kosztów. Te przedsiębiorca może bowiem wprowadzić do KPiR dopiero w momencie opłacenia faktury zakupowej. Od tej zasady istnieją jednak pewne wyjątki. Dotyczą one kosztów związanych z zakupem środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w przypadku których obowiązuje metoda memoriałowa.

Ważne: nabywca towaru lub usługi, który nie stosuje kasowego PIT, koszt uzyskania przychodu powinien rozliczyć memoriałowo. 

Nowe zasady wyceny spisu z natury

W związku z wdrożeniem kasowego PIT Ministerstwo Finansów zdecydowało się również na dostosowanie przepisów dotyczących zasad wyceny spisy z natury. Zgodnie z nowymi regulacjami przedsiębiorcy, którzy wybiorą metodę kasową, będą mogli potrącić koszty z tytułu zobowiązań na rzecz innego przedsiębiorcy, dopiero po ich uregulowaniu. Spisem z natury objęte będą natomiast także towary, które nie zostały opłacone. Przedsiębiorca zyska jednak możliwość pomniejszenia wartości spisu o wartość towarów w nim ujętych, które w danym roku podatkowym nie zostały ujęte w ewidencji ze względu na brak zapłaty. Wdrożenie takiego mechanizmu zapobiega konieczności płacenia podatku dochodowego od ujawnionej „nadwyżki spisowej”.

Metoda kasowa w podatku dochodowym – kto skorzysta na zmianach?

Z kasowej metody rozliczania przychodów mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy spełniają łącznie następujące warunki:

• samodzielnie prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą, opodatkowaną na zasadach ogólnych, ryczałtem lub ulgi IP Box,
• w poprzednim roku podatkowym osiągnęli przychody z działalności nieprzekraczające 1 000 000 zł,
• nie prowadzą ewidencji w księgach rachunkowych,
• złożyli naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenie o wyborze metody kasowej.

Ustawodawca wprowadził tu jednak kilka dodatkowych ograniczeń. Przede wszystkim z takiej formy rozliczania przychodów nie mogą skorzystać przedsiębiorcy, jeśli prowadzą działalność w formie spółki cywilnej lub jawnej, a także Ci, których przepisy zobowiązują do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Art. 14c ust. 4 ustawy o PIT wskazuje natomiast, że metoda kasowa ma zastosowanie wyłącznie do transakcji udokumentowanych fakturami, których stroną jest inny przedsiębiorca. W efekcie z takiego rozwiązania nie mogą skorzystać podatnicy, którzy sprzedają towary lub świadczą usługi na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.

Przeczytaj również: Dla kogo jest metoda kasowa i jak usprawnia księgowanie dokumentów? – Symfonia

Od kiedy zacznie obowiązywać PIT kasowy?

Z kasowego PIT przedsiębiorca będzie mógł skorzystać już od 1 stycznia 2025 r.  – o ile wybierze właśnie taką formę rozliczeń. Preferencyjne zasady nie będą mieć jednak zastosowania do wszystkich faktur wystawionych po nowym roku.  Metoda kasowa rozliczania przychodów nie obejmuje bowiem transakcji, w przypadku których do wydania towaru lub wykonania usługi doszło w poprzednim roku podatkowym. Taką sprzedaż trzeba rozliczyć zgodnie z metodą memoriałową, nawet jeśli na fakturze widnieje data po 31 grudnia 2024 r.

Jak wybrać kasowy PIT i przejść na tę formę rozliczeń?

Z szacunków Ministerstwa Finansów wynika, że na zmianach może skorzystać ok. 2,3 mln mikroprzedsiębiorców, w szczególności zaś tych, którzy prowadzą działalność na małą skalę. Aby jednak przejść na nową formę rozliczeń, podatnik musi zawiadomić o wyborze kasowego PIT naczelnika urzędu skarbowego. Zgłoszenie należy złożyć w formie pisemnej w terminie do 20. lutego roku podatkowego, a w przypadku przedsiębiorców rozpoczynających działalność:

• do 20. dnia następnego miesiąca od daty zarejestrowania firmy lub
• do końca roku podatkowego – jeżeli działalność rozpoczęli w grudniu.

Ważne: podatnik, który wybierze PIT kasowy, musi korzystać z tej formy rozliczeń przez cały rok podatkowy.

Oświadczenie ma charakter bezterminowy. Przedsiębiorca może zatem korzystać z metody kasowej tak długo, jak tylko spełnia wymogi przewidziane w ustawie. Aby zmienić formę rozliczeń na metodę memoriałową, musi z kolei zawiadomić o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego – najpóźniej do 20. lutego.

Dodatkowe obowiązki związane z rozliczaniem PIT metodą kasową

Przejście na nową formę rozliczeń oznacza dla przedsiębiorcy dodatkowe obowiązki.

– Podatnik, który wybierze kasowy PIT, musi prowadzić dodatkową ewidencję faktur dokumentujących przychody rozliczane metodą kasową. Powinny się w niej znaleźć informacje na temat daty wystawienia dokumentu, jego numeru, kwoty należności oraz daty jej uregulowania – tłumaczy Bogdan Zatorski.

Metoda kasowa PIT wymaga także rzetelnego prowadzenia rozrachunków oraz monitorowania terminów zapłaty. Aby uniknąć błędów, warto wybrać system księgowy przygotowany do obsługi tego typu rozliczeń. Przykładem takiego oprogramowania jest Symfonia eBiuro.

– W ustawieniach księgowych przedsiębiorca może zaznaczyć, czy korzysta z kasowej metody rozliczania podatku. Jeśli wybierze taką opcję, system będzie automatycznie księgował w KPiR lub ewidencji przychodów tylko te faktury, które zostały zaznaczone jako „zapłacone” – wyjaśnia Katarzyna Bruździńska – Wójcik.

Przeczyta również: [eBiuro] Jak rozliczyć dokumenty metodą kasową – Wsparcie Chmury Symfonii

Jeśli kontrahent dokona zapłaty w ratach, to faktura zostanie ujęta w ewidencji w różnych okresach – zgodnie z datą zapłaty. Program pozwala także wygenerować ewidencję przychodów rozliczanych metodą kasową PIT, która spełnia wymogi przewidziane w znowelizowanej wersji ustawy.

Z dodatkowymi obowiązkami muszą się liczyć także biura rachunkowe. Od nowego roku będą bowiem musiały otrzymywać od klientów wyciągi bankowe, na podstawie których możliwe będzie ustalenie daty powstawania przychodu. Przepisy zobowiązują je także do prowadzenia osobnych rozliczeń dla środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, wobec których metoda kasowa nie ma zastosowania.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat rozliczania podatku dochodowego metodą kasową? Obejrzyj nagranie Bilansu Księgowego i sprawdź, co na temat kasowego PIT mówią eksperci!