Dyrektywa Omnibus – czego dotyczy i jakie nakłada obowiązki?

Obowiązująca od stycznia 2023 r. dyrektywa Omnibus ma zapewniać lepszą ochronę konsumentów w handlu elektronicznym. Na sprzedawców nakłada ona jednak dodatkowe ograniczenia i obowiązki. Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat? Sprawdź, czego dokładnie dotyczy dyrektywa Omnibus, jakie prawa przyznaje konsumentom oraz co grozi za złamanie jej postanowień.

Spis treści:

• Co to jest dyrektywa Omnibus?
• Jak działa dyrektywa Omnibus w praktyce?
• Omnibus a nowe obowiązki dla sprzedawców
• Co grozi za nieprzestrzeganie dyrektywy Omnibus?
• Jak skutecznie zarządzać cenami zgodnie z dyrektywą Omnibus?

Najważniejsze informacje w skrócie:

• Omnibus to potoczna nazwa Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2019/2161 z 27 listopada 2019 roku, których celem jest lepsza ochrona konsumentów w handlu elektronicznym.
• Do krajowego prawodawstwa została zaimplementowana w wyniku nowelizacji ustawy o prawach konsumenta z dania 1 grudnia 2022 r.
• Przepisy implementujące dyrektywę w Polsce zaczęły obowiązywać 1 stycznia 2023 r.
• Dyrektywa Omnibus nakłada na sprzedawców nowe obowiązki, związane m.in. z koniecznością informowania klientów o najniższej cenie produktu z ostatnich 30 dni przed obniżką czy stosowaniu algorytmów optymalizujących ceny.
• Przepisy dyrektywy Omnibus mają także ograniczać nieuczciwe praktyki związane z publikacją na stronach produktów fałszywych opinii, czyli takich, które nie zostały zamieszczone przez faktycznych nabywców towaru lub usługi.
• Programy dla firm handlowych, takie jak Symfonia Handel, oferują wiele rozwiązań, które pomagają przedsiębiorcom spełnić wymogi dotyczące ochrony konsumentów w e-handlu.

Co to jest Dyrektywa Omnibus?

Omnibus to potoczna nazwa Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta. W Polsce została wdrożona w wyniku nowelizacji ustawy o prawach konsumenta oraz innych ustaw z 1 grudnia 2022 r., której przepisy zaczęły obowiązywać 1 stycznia 2023 roku.

Czego dotyczy Dyrektywa Omnibus?

Głównym celem dyrektywy Omnibus jest zwiększenie ochrony konsumentów w handlu elektronicznym oraz eliminacja nieuczciwych praktyk rynkowych związanych ze sprzedażą towarów i usług przez Internet. Nowe przepisy zobowiązują przedsiębiorców m.in. do większej przejrzystości w zakresie cen czy plasowania ofert w wynikach wyszukiwania. Zgodnie z jej postanowieniami, firmy, które umożliwiają konsumentom wyszukiwanie towarów i usług, takich jak podróże, zakwaterowanie czy produkty cyfrowe, muszą informować o głównych parametrach decydujących o kolejności prezentowanych ofert oraz ich znaczeniu. Tego typu informacje powinny być podane w sposób zwięzły, łatwo dostępny i umieszczone w dobrze widocznym miejscu. Dodatkowe obowiązki nakłada ona także na dostawców internetowych platform handlowych. Ci od 2023 r. muszą zamieszczać informację czy sprzedawca działa jako przedsiębiorca, czy osoba prywatna.

Przeczytaj również: ERP dla e-commerce – jaki system ERP do obsługi sklepu internetowego wybrać? – Symfonia

Ustawa Omnibus ma zastosowanie także do firm korzystających z algorytmów pozwalających na indywidualne dostosowywanie cen do konkretnych konsumentów lub grup klientów. Jeśli cena została w ten sposób zmodyfikowana, to sprzedawca musi powiadomić o tym fakcie potencjalnego nabywcę towaru lub usługi. Wdrożenie tego typu regulacji ma na celu przywrócenie uczciwych zasad konkurencji oraz zwiększenie zaufania do rynku e-commerce. Dzięki nowym przepisom konsumenci mają również zyskać większą pewność, że nie padli ofiarą fikcyjnych obniżek, zaś informacje o produktach są rzetelne i uczciwe.

Przeczytaj również: B2B vs B2C – jaka platforma e-commerce okaże się najlepsza dla Twojej firmy? – Symfonia

Jak działa dyrektywa Omnibus w praktyce?

Aby zapewnić skuteczną ochronę konsumentów w handlu elektronicznym, dyrektywa Omnibus nakłada na sprzedawców dodatkowe obowiązki, związane z:

• podawanie najniższej ceny z ostatnich 30 dni,
• informowaniem o dokładnych danych sprzedawcy,
• weryfikacją opinii o produktach i usługach publikowanych w sklepach internetowych i platformach sprzedażowych,
• zamieszczaniem informacji o stosowaniu algorytmów optymalizujących ceny.

Jak tego typu regulacje mają działać w praktyce?

Omnibus a udawane promocje w sklepach internetowych

Jednym z najważniejszych wymogów dyrektywy Omnibus jest obowiązek podawania najniższej ceny z ostatnich 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Wdrożenie tej regulacji wymagało dostosowania przepisów zawartych w ustawie z 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług. Zgodnie z treścią art. 4 ust. 2 od  2023 r. każdy sprzedawca podczas informowania o promocji, musi obok obniżonej ceny podać także najniższą cenę towaru lub  usługi, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Takie rozwiązanie ma ukrócić nieuczciwe praktyki, związane ze sztucznym podwyższaniem cen tuż przed wyprzedażami, takimi jak np. Black Friday. Dzięki informacjom na temat najniższej ceny konsumenci mogą łatwo zweryfikować, ile faktycznie wynosi obniżka oraz czy rzeczywiście jest dla nich korzystna.

Od powyższej zasady istnieją jednak pewne wyjątki, dotyczą one nowości oraz produktów z krótkim terminem przydatności. W przypadku tych pierwszych ustawa Omnibus zobowiązuje sprzedawcę do umieszczenia informacji o najniższej cenie od dnia wprowadzenia towaru do sprzedaży. Może być to zatem okres krótszy niż 30 dni. W przypadku produktów o krótkim okresie trwałości należy podać dwie ceny: promocyjną oraz tę sprzed dokonania obniżki. Te same zasady obowiązują w przypadku reklamy produktów, jeśli jednym z elementów komunikatu jest promocyjna cena towaru lub usługi.

Informacji o najniższej cenie sprzed 30 dni, nie trzeba podawać również w przypadku:

• zmian cen, które nie są ogłaszane, np., w związku ze zmianą cenników czy katalogów cenowych,
• reklam, które jedynie informują o obniżkach, bez podania konkretnej ceny produktu, np. „najlepsze/najniższe ceny”,
• promocji, które nie są obniżkami cen, a także sprzedaży wiązanej lub warunkowej np. „3 + 1 gratis”.

Dyrektywa Omnibus a nowe obowiązki informacyjne dostawców platform internetowych

Dodatkowe wymogi dotyczą także platform handlowych. Te muszą informować o tym, czy podmiot sprzedający za ich pomocą swoje produkty lub usługi jest przedsiębiorcą, czy konsumentem. Ma to istotne znaczenie z perspektywy ochrony interesów kupujących – tylko w przypadku zakupu od przedsiębiorcy mogą bowiem skorzystać ze wszystkich przysługujących im praw konsumenckich.

Ustawa Omnibus a zasady zamieszczania opinii konsumentów o produktach lub usługach

Ustawa Omnibus zmienia także zasady dotyczące zamieszczania komentarzy i opinii konsumentów na stronie internetowej sprzedawcy. Te mogą bowiem wyświetlać się jedynie, jeśli zostały dodane przez faktycznych nabywców danego towaru czy usługi. Takie regulacje mają zapobiegać nieuczciwym praktykom związanym z kupowaniem polubień czy manipulowaniem treścią opinii. Obowiązek weryfikacji, czy komentarz został dodany przez klienta, ciąży na sprzedawcy. Ten musi nie tylko wdrożyć odpowiednie procedury zapobiegające nadużyciom, ale również poinformować konsumentów, w jaki sposób zamierza przetwarzać ich opinie. Niedozwolone jest także zlecanie zamieszczania nieprawdziwych rekomendacji lub recenzji produktu osobom trzecim. W myśl przepisów dyrektywy Omnibus tego typu praktyki podlegają karze grzywny.

Przeczytaj również: Zarządzanie zamówieniami w firmie – jaki program do obsługi zamówień wybrać?

Co grozi za nieprzestrzeganie dyrektywy Omnibus?

Przedsiębiorcy, którzy nie dostosują się do wymogów dyrektywy Omnibus, muszą liczyć się z poważnymi konsekwencjami finansowymi. Za niedopełnienie obowiązków informacyjnych grozi grzywna w wysokości do 5000 zł, a w przypadku dalszych naruszeń kara może wzrosnąć nawet do 40 000 zł za każde uchybienie. Dodatkowo sankcje mogą nakładać Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej oraz prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W przypadku nierzetelnego informowania o cenach lub produktach, a zatem w sposób naruszający zbiorowe interesy konsumentów, na sprzedawcę może zostać nałożona kara w wysokości do 10% rocznego obrotu. Odpowiedzialność za opisane wyżej uchybienia mogą ponosić także osoby zarządzające firmą – w przypadku spółek kapitałowych członkowie zarządu mogą zostać ukarani grzywną sięgającą nawet 2 000 000 zł.

Jak skutecznie zarządzać cenami zgodnie z dyrektywą Omnibus?

Dyrektywa Omnibus wprowadza wiele wymogów w zakresie transparentności ofert i promocji. W praktyce jednak największym wyzwaniem często okazuje się zarządzanie cenami. Wymaga ono bowiem od sprzedawcy prowadzenia bardzo dokładnej ewidencji. Tu z pomocą przychodzą nowoczesne systemy do zarządzania sprzedażą, takie jak np. Symfonia Handel.

Skorzystaj z interaktywnego demo i zobacz, jak ten proces wygląda w praktyce!

Oprogramowanie umożliwia m.in. włączenie historii zmian cen w poszczególnych cennikach. Dzięki mechanizmom do automatyzacji, po uruchomieniu tej funkcji system gromadzi dane dotyczące wcześniejszych cen i na ich podstawie oblicza najniższą cenę z ostatnich 30 dni.

Program Symfonia Handel pozwala włączyć zapis historii cen.

Tego typu informacje użytkownik może następnie podejrzeć w kartotece towarowej oraz w cenniku.

Historia cen Omnibus – widok cennika w programie Symfonia Handel.

Jeśli chcesz przekonać się, jak ta funkcja działa w praktyce, skorzystaj z możliwości bezpłatnego przetestowania interaktywnego demo programu Symfonia Handel. Przejdź na stronę, kliknij demo, wypełnij formularz rejestracyjny i przekonaj się, jak program do zarządzania sprzedażą od Symfonii działa od środka!

Źródła:

• Wyjaśnienie Prezesa UOKiK: Informacje o obniżce ceny
• Ustawa z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług