Jak dostosować stanowisko pracy wyposażone w monitory pod nowe wymogi?

Zgodnie z przepisami BHP stanowiska pracy wyposażone w monitory powinny być odpowiednio dostosowane do aktualnych przepisów. Dzięki temu zwiększa się nie tylko komfort, ale i wydajność oraz efektywność pracowników, którzy korzystają w codziennej pracy z komputerów. Jak dostosować stanowisko pracy w biurze do nowych wymogów?

 

Dlaczego warto dostosować stanowisko pracy?

Właściwie przygotowane stanowisko pracy przekłada się bezpośrednio na samopoczucie oraz zdrowie pracowników biurowych. Regularne siedzenie w niewłaściwej pozycji może bowiem wiązać się z wieloma dolegliwościami, np. bólem pleców. Długotrwałe patrzenie na monitor ekranowy bez nawet krótkich przerw często skutkuje z kolei zmęczeniem oczu i bólami głowy, a niekiedy nawet pogorszeniem wzroku. To dlatego tak ważne jest przestrzeganie zasad ergonomii także na stanowiskach pracy wyposażonych w komputery.

 

Wpływ ergonomii na zdrowie pracowników

Ergonomiczne stanowisko pracy pomaga zapobiegać dolegliwościom bólowym, wpływając jednocześnie na bezpieczeństwo i ogólny stan zdrowia pracowników. Wraz z ryzykiem problemów zdrowotnych zmniejsza się także ilość nieobecności spowodowanych chorobami czy wizytami lekarskimi. Odpowiednio dopasowane krzesło, monitor położony na wysokości wzroku czy właściwe oświetlenie w okolicy biurka mają w tym przypadku bardzo duże znaczenie.

 

Zwiększenie wydajności i komfortu pracy

Prawidłowo dostosowane stanowisko w pracy ma bardzo duży wpływ na sam komfort pracy, a co za tym idzie – na zadowolenie z wykonywanych obowiązków i motywację do dalszego działania. Sprzyja ono również poprawie efektywności, skuteczności i wydajności pracownika oraz zwiększeniu koncentracji, co skutkuje lepszymi wynikami.

 

Nowe wymogi dotyczące stanowiska pracy z monitorami

Podstawą prawną nowych regulacji związanych ze stanowiskami pracy z monitorami jest Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 18 października 2023 roku. Minimalne wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe określa natomiast Dyrektywa Rady 90/270/EWG z dnia 29 maja 1990 roku.

 

Aktualne przepisy i regulacje

Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe aktualizuje obowiązujące wcześniej przepisy BHP. Pojawiła się w nim m.in. szczegółowa definicja stanowiska pracy – to przestrzeń pracy wraz z podstawowym wyposażeniem, w tym:

• monitorem ekranowym;
• myszką komputerową;
• klawiaturą

lub innymi wejściowymi urządzeniami, a także oprogramowaniem z interfejsem użytkownika. Stanowisko pracy przy komputerze obejmuje również krzesło i stół oraz (opcjonalnie) wyposażenie dodatkowe – m.in. drukarkę, skaner, stację dysków, uchwyt na dokumenty czy podnóżek.

Nowe przepisy wiążą się również z nowymi zasadami dotyczącymi systemów przenośnych używanych na danym stanowisku pracy przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy. Powinny być one wyposażone w:

• stacjonarny monitor ekranowy/podstawkę gwarantującą ustawienie ekranu na wysokości oczu pracownika;
• dodatkową mysz i klawiaturę komputerową.

 

Standardy branżowe i zalecenia

W nowych przepisach widnieją dokładne wytyczne związane z ustawieniem monitora, niezbędnym wyposażeniem stanowiska pracy czy jego oświetleniem. Elementy stanowiska muszą być rozmieszczone w taki sposób, aby znajdowały się w zasięgu kończyn górnych pracownika – a przestrzeń robocza powinna mieścić wszystkie niezbędne sprzęty i materiały. Co więcej, na życzenie pracownika stanowisko pracy należy wyposażyć w podnóżek o kącie pochylenia 0-15 stopni i wysokości dostosowanej do indywidualnych cech użytkownika, np. wzrostu. Zatrudniony może poprosić również o specjalny uchwyt na dokumenty.

 

Ergonomiczne zasady dostosowania stanowiska pracy

W kwestii dostosowania stanowiska pracy w biurze obowiązują konkretne wytyczne związane m.in. z ustawieniem wysokości monitora czy kątem pochylenia ekranu.

 

Na jakiej wysokości powinien być monitor?

Monitor powinien być ustawiony w taki sposób, aby jego górna krawędź znajdowała się na linii wysokości wzroku. Dzięki temu pracownik może zachować w trakcie pracy naturalne ustawienie ciała i nie musi wykonywać niewygodnych ruchów szyi czy głowy. W przypadku braku monitora niezbędne jest użycie odpowiedniej podstawki pod laptopa.

 

Kąt nachylenia ekranu

Znaczenie ma również opcja regulacji nachylenia ekranu – dzięki niej pracownik może dopasować ustawienie monitora do indywidualnych potrzeb. Kąt obserwacji od oczu do środka ekranu powinien wynosić między 20 a 50 stopni.

 

Odległość oczu od ekranu

Wymagana odległość oczu pracownika od ekranu monitora to ok. 40-75 centymetrów. Wartość ta różni się w zależności do samej wielkości ekranu. Dłuższa praca bez zachowania tej odległości może prowadzić do szybszego zmęczenia i suchości oczu czy pogłębienia się wad wzroku.

 

Wybór odpowiednich monitorów do pracy

Odpowiednio dobrane monitory biurowe mają bardzo duży wpływ na komfort pracy i ogólne samopoczucie po wielu godzinach spędzonych przed komputerem.

 

Typy monitorów: LCD vs. LED

W biurach wykorzystywane są najczęściej dwa rodzaje monitorów – LCD oraz LED. Pierwszy z nich to wystarczające rozwiązanie do codziennej pracy – stosunkowo tanie i łatwe w naprawie. Monitory LED wyróżniają się jednak znacznie głębszą czernią, żywszymi, rzeczywistymi kolorami, mniejszym zużyciem prądu oraz większą żywotnością. Mimo że należą one do droższych rozwiązań, coraz częściej są wybierane do nowoczesnych przestrzeni biurowych – zwłaszcza do użytku przez grafików.

 

Rozdzielczość i wielkość ekranu

Ekran na stanowisku pracy powinien gwarantować stabilny i wyraźny obraz – bez efektu migotania czy drgań. Widoczne na nim znaki muszą być natomiast wyraziste i czytelne dla każdego użytkownika. Optymalna wielkość ekranu biurowego wynosi 19 cali.

 

Funkcje dodatkowe: filtry, regulacja jasności

Pracownik powinien mieć możliwość dostosowania jasności, jaskrawości czy kontrastu obrazu do osobistych potrzeb oraz warunków oświetlenia, jakie panują na stanowisku pracy. Monitor do pracy biurowej powinien być ponadto ustawiony w taki sposób względem źródeł światła, aby redukować odbicia czy olśnienie, np. od okien. Dodatkowy atut sprzętu stanowią filtry redukujące szkodliwe światło niebieskie.

Ustawienie i organizacja przestrzeni roboczej

Konstrukcja i powierzchnia stołu na stanowisku biurowym powinna pozwalać na ergonomiczne ustawienie pozostałych elementów wyposażenia i wygodne obsługiwanie sprzętu. Znaczenie ma także powierzchnia blatu – jeśli jest matowa, zapobiega odbijaniu światła, np. z lampy sufitowej. Równie ważne jest krzesło biurowe, które powinno wspierać utrzymanie naturalnej krzywizny kręgosłupa oraz ud. Standardem są modele z funkcją regulacji oparcia odcinka lędźwiowego, kąta nachylenia oparcia, wysokości siedziska czy pozycji podłokietników.

 

Ułożenie monitora względem klawiatury i myszy

Klawiatura komputerowa powinna być umieszczona tuż przed monitorem i w taki sposób, aby odległość pomiędzy biurkiem a nią wynosiła 10-15 centymetrów. Ważne, aby nadgarstki w trakcie pisania odpoczywały, a pracownik mógł utrzymywać kąt prosty pomiędzy ramieniem a przedramieniem. Mysz komputerowa powinna być ustawiona na takim samym poziomie co klawiatura.

 

Organizacja kabli i akcesoriów

Przygotowując stanowisko pracy, warto zadbać również o organizację okablowania oraz akcesoriów na biurku i wokół niego. W tym celu najlepiej sięgnąć po specjalny organizer na kable, który utrzyma je wszystkie w jednym miejscu, jednocześnie zapobiegając ich plątaniu się oraz uszkodzeniom.

 

Znaczenie odpowiedniego oświetlenia

Właściwie oświetlenie stanowiska komputerowego odgrywa równie ważną rolę co ustawienie monitora, biurka czy krzesła. Nie powinno być ono ani zbyt intensywne, ani za słabe – w przeciwnym razie może powodować nie tylko bóle głowy czy szybsze zmęczenie oczu, ale i pogorszenie wydajności oraz senność. Można zastosować zarówno oświetlenie ogólne, jak i to miejscowe – np. lampy biurkowe ułatwiające wykonywanie zadań wymagających szczególnej precyzji. Ważne, aby unikać odbić i olśnienia – w tym mogą pomóc rolety lub żaluzje na oknach.

 

Dostosowanie stanowiska pracy w różnych warunkach

Przygotowanie stanowiska pracy różni się w zależności od warunków, w jakich pracownik wykonuje swoje obowiązki. W trybie zdalnym to on sam dba o ergonomię tego miejsca – pracodawca wciąż jednak ma obowiązek zapewnić mu zewnętrzny monitor czy podstawkę pod laptopa, a także mysz oraz klawiaturę. Urząd ma bowiem możliwość kontrolowania warunków pracy pracowników zdalnych.

 

Praca zdalna a biuro

Niezależnie od tego, czy pracownik realizuje swoje zadania w siedzibie firmy, czy w trybie zdalnym, pracodawca musi zagwarantować mu sprzęt i materiały niezbędne do codziennej pracy. Biurka czy krzesła wykorzystywane w biurze również zapewnia sam przełożony. W przypadku home office tego typu meble organizuje już jednak pracownik – nie stanowią one bowiem narzędzi pracy zdalnej. Może się jednak zdarzyć, że w porozumieniu między stronami znajdzie się ustalenie, że to pracodawca pokrywa koszty zakupu fotela bądź biurka.

 

Stanowiska dla osób z wadami wzroku

Jeśli wyniki badań okulistycznych pracownika wskazują na potrzebę stosowania okularów korekcyjnych lub szkieł kontaktowych w trakcie pracy przy monitorze ekranowym, pracodawca ma obecnie obowiązek zapewnić mu okulary lub soczewki. Firmy oferują zatem dofinansowania do ich zakupu. Pracodawca powinien jednak zawrzeć w regulaminie wewnątrzzakładowym informacje na temat terminu, w jakim przysługuje refundacja oraz maksymalnej kwoty wsparcia finansowego.

 

Wskazówki dotyczące długotrwałego użytkowania monitorów

Długotrwała praca przed ekranem komputera może męczyć zarówno mięśnie, jak i oczy. Niewielkie zmiany – np. w postaci krótkich przerw – mogą znacząco poprawić samopoczucie.

 

Przerwy i ćwiczenia dla oczu

Praca przy monitorze ekranowym powyżej 4 godzin – a nawet krótsza – to wyzwanie nie tylko dla umysłu, ale i dla całego ciała oraz wzroku. Bardzo istotne są więc przerwy w trakcie pracy – najlepiej co 30 minut lub co godzinę. W tym czasie warto postawić na krótki spacer po biurze lub mieszkaniu, a jeśli jest możliwość – wyjść na zewnątrz i zaczerpnąć świeżego powietrza. Dobrym pomysłem są również krótkie ćwiczenia rozciągające w trakcie przerw – nawet kilka minut delikatnego ruchu wpływa korzystnie na wydajność w kolejnych godzinach pracy. Warto zadbać ponadto o zmęczone oczy – podczas przerw najlepiej unikać korzystania ze smartfonów i innych urządzeń, aby wzrok mógł odpocząć. Co jakiś czas można wykonać również proste ćwiczenia dla zmęczonych oczu – wystarczy np. zamknąć je, nakryć dłońmi i pozostać tak przez około minutę, pamiętając jednocześnie o spokojnym oddechu.

Przeczytaj także: Urlop na żądanie – kiedy przysługuje i jak należy go zgłosić? – Symfonia

Optymalizacja ustawień monitora dla długotrwałej pracy

Aby praca przed komputerem była jeszcze bardziej komfortowa, można dopasować również ustawienia ekranu monitora do indywidualnych potrzeb. Wystarczy wypróbować różne poziomy jasności czy kontrastu – wcale nie trzeba ograniczać się do ustawień domyślnych.