Podatek ryczałtowy – ABC

Podatek ryczałtowy to uproszczona forma opodatkowania, z której korzysta dziś wielu przedsiębiorców. Jego główną zaletą jest ograniczony zakres formalności – podatnik musi jedynie prowadzić ewidencję przychodów. Jak każde rozwiązanie, także i ryczałt ma jednak pewne wady. Chcesz dowiedzieć się, co to jest podatek ryczałtowy, kto może z niego korzystać oraz jak wyliczyć wysokość zobowiązania? Przeczytaj ten poradnik! Znajdziesz w nim wszystkie najważniejsze informacje na tematy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych!

Spis treści:

• Co to jest podatek ryczałtowy?
• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – stawki podatku
• Jakie ewidencje trzeba prowadzić na ryczałcie?
• Kto może płacić podatek ryczałtowy?
• Wykluczenia z ryczałtu
• Jak obliczyć podatek ryczałtowy?
• Jaki PIT do podatku ryczałtowego?
• Wybór podatku ryczałtowego – ważne terminy

Najważniejsze informacje w skrócie:

• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to uproszczona forma opodatkowania, z której mogą korzystać przedsiębiorcy oraz osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej i uzyskujące przychody np. z tytułu najmu lokalu.
• Do zalet tej formy opodatkowania, oprócz możliwości prowadzenia uproszczonej księgowości, należą także niskie stawki podatku ryczałtowego, które wynoszą od 2% do 17%.
• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wyklucza jednak możliwość odliczania kosztów, niektórych ulg podatkowych, kwoty wolnej od podatku, a także wspólnego rozliczania się z małżonkiem.
• Osoby korzystające z ryczałtu muszą samodzielnie wyliczyć kwotę podatku, a następnie wpłacić ją na swój mikrorachunek podatkowy (symbol PPE). Z fiskusem rozliczają się natomiast za pomocą formularza PIT-28.
• Z ryczałtu nie mogą korzystać przedsiębiorcy wytwarzający produkty opodatkowane podatkiem akcyzowym, osoby prowadzące lombardy, kantory i apteki oraz świadczące usługi na rzecz byłego pracodawcy, a także firmy, których przychody za ubiegły rok podatkowy przekroczyły 2 mln euro.

Co to jest ryczałt?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to atrakcyjna forma opodatkowania dla wielu przedsiębiorców – szczególnie tych, którzy rozpoczynają działalność lub prowadzą ją na niewielką skalę. Podstawę opodatkowania stanowi tu przychód pomniejszony o składki na ubezpieczenia społeczne, 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne, a także przysługujące podatnikowi ulgi i odliczenia.

Warto przy tym pamiętać, że przychód stanowią kwoty, które przedsiębiorca otrzymuje – lub ma otrzymać – od kontrahentów w związku z prowadzoną działalnością, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, skont czy udzielonych bonifikat. Nie ma przy tym znaczenia, czy klient faktycznie opłacić fakturę. Takiego przychodu nie można również pomniejszyć o koszty jego uzyskania.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – stawki podatków

Stawki podatku ryczałtowego różnią się między sobą – wahają się od 2 do 17% w zależności od rodzaju działalności:

• 17% – w przypadku przychodów, które osiągane są w zakresie wolnych zawodów – np. tłumaczy, radców prawnych, agentów ubezpieczeniowych czy maklerów papierów wartościowych;
• 15% – w przypadku przychodów osiąganych z takich usług jak pośrednictwo w sprzedaży hurtowej, usługi kulturalne i rozrywkowe czy magazynowanie oraz przechowywanie towarów w strefach wolnocłowych;
• 14% – w przypadku przychodów związanych z usługami z zakresu opieki zdrowotnej, specjalistycznego projektowania bądź usług architektonicznych i inżynierskich, usług badań i analiz technicznych;
• 12% – w przypadku przychodów, które osiągane są m.in. ze świadczenia usług wydawania pakietów gier komputerowych czy pakietów oprogramowania systemowego, a także usług związanych z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego;
• 10% – w przypadku przychodów ze świadczenia usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek;
• 8,5% przychodów do kwoty 100 tys. zł i 12,5% przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 tys. zł – w przypadku przychodów osiągniętych w ramach umów najmu, podnajmu, poddzierżawy, świadczenia usług dot. zakwaterowania, wynajmu samochodów osobowych czy wykonywania usług w zakresie prac rozwojowych i badań naukowych;
• 8,5% – w przypadku usług związanych z edukacją, zwalczaniem pożarów i zapobieganiem im czy wytwarzaniem produktów z materiału powierzonego przez zamawiającego, a także z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu > 1,5%;
• 5,5% – w przypadku przychodów osiągniętych z działalności wytwórczej, prac budowlanych czy usług w zakresie sprzedaży jednorazowych biletów komunikacji miejskiej, znaczków do biletów miesięcznych, żetonów lub znaczków pocztowych;
• 3% – w przypadku przychodów, które osiągane są z usług związanych z produkcją zwierzęcą, w dziedzinie handlu z zastrzeżeniem usług opodatkowanych według stawki 17% i 15% czy z działalności gastronomicznej oprócz przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu > 1,5%;
• 2% – w przypadku przychodów ze sprzedaży produktów zwierzęcych i roślinnych
  z własnej uprawy, chowu bądź hodowli, przetworzonych inaczej niż w sposób przemysłowy.

Przeczytaj również: Zmiany w stawkach ryczałtu na 2024 rok – co musisz wiedzieć? – Symfonia

Jakie ewidencje trzeba prowadzić na ryczałcie?

Osoby rozliczające się za pomocą ryczałtu muszą prowadzić ewidencje przychodów. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, powinna ona zawierać:

• datę dokonania zapisu oraz datę uzyskania przychodu,
• numer faktury lub innego dokumentu księgowego, stanowiącego podstawę zapisu,
• kwotę przychodu opodatkowanego według poszczególnych stawek.

Istotne zmiany w tym zakresie wprowadzają przepisy, które wejdą w życie w 2025 r. Zgodnie z nimi przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych będą mieli prowadzić ewidencję przychodów w formie elektronicznej – za pomocą programów komputerowych.

Podatnik ma również obowiązek prowadzenia ewidencji środków trwałych, a w przypadku naliczania podatku od towarów i usług także ewidencji VAT. Ponadto musi on przechowywać wszelkie dowody zakupu towarów przez okres przewidziany w przepisach. Co ważne, w przypadku ryczałtu przedsiębiorca nie może rozliczać się wspólnie z małżonkiem ani korzystać z ulg podatkowych czy kwoty wolnej od podatku.

Przeczytaj również: Ryczałt czy VAT? Zakładanie działalności gospodarczej – Symfonia

Kto może płacić podatek ryczałtowy?

Z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mogą korzystać zarówno osoby prowadzące działalność gospodarczą, jak i te, które uzyskują przychody z tytułu rolniczego handlu detalicznego. Przepisy podatkowe do rozliczania się za pomocą ryczałtu zobowiązują także osoby uzyskujące wpływy z tytułu najmu prywatnego, o ile nie są one związane z działalnością gospodarczą podatnika.

Na opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych mogą zdecydować się też tzw. przedsiębiorstwa w spadku, a także wspólnicy spółek:

• jawnych, których wspólnicy to wyłącznie osoby fizyczne;
• cywilnych, których wspólnikami są jedynie osoby fizyczne;
• cywilnych osób fizycznych oraz przedsiębiorstw w spadku.

Przychody w poprzednim roku podatkowym nie mogą być w żadnym z tych przypadków wyższe niż 2 miliony euro. Do limitu nie wlicza się wyłącznie kwot, o które zostały zwiększone lub zmniejszone przychody bądź dla których upłynęło już 90 dni na płatność.

Przeczytaj także: Jak zmienić formę opodatkowania i kiedy należy to zrobić? Za i przeciw

Wykluczenia z ryczałtu

Z uproszczonej formy opodatkowania, jaką jest ryczałt, wykluczone są m.in. firmy produkujące wyroby akcyzowe, takie jak alkohol czy paliwa, a także osoby prowadzące lombardy, kantory wymiany walut czy apteki. Ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie mogą się też rozliczać przedsiębiorcy, którzy świadczą usługi na rzecz swojego byłego pracodawcy oraz Ci, którzy w poprzednim roku podatkowym osiągnęli przychody przekraczające 2 miliony euro.

Jak obliczyć podatek ryczałtowy?

Obliczanie podatku ryczałtowego nie jest bardzo skomplikowane. Aby ustalić jego wysokość za dany miesiąc, wystarczy pomnożyć podstawę opodatkowania (przychód pomniejszony o zapłacone składki społeczne i 50% składki zdrowotnej) i odpowiednią stawkę podatku. Tak wyliczoną kwotę wpłaca się następnie na mikrorachunek podatkowy, wpisując w tytule przelewu symbol PPE. Jeśli przedsiębiorca opłaca podatek miesięcznie, to kwota podatku powinna być zaksięgowana na koncie jego mikrorachunku:

• do 20. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni,
• za grudzień – do 20 stycznia następnego roku podatkowego.

W przypadku kwartalnego opłacania ryczałtu, podatek opłaca się w terminach:

• do 20. dnia następnego miesiąca po upływie kwartału
• przed upływem terminu na złożenie zeznania rocznego za ostatni kwartał roku podatkowego

Jaki PIT do podatku ryczałtowego?

Osoby, które korzystają z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, rozliczają się za pomocą formularza PIT-28 lub PIT-28S (w przypadku przedsiębiorstw w spadku). Zeznanie należy złożyć w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Wybór podatku ryczałtowego – ważne terminy

Chcąc wybrać opodatkowanie w postaci ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, przedsiębiorca musi złożyć pisemne oświadczenie o jego wyborze do naczelnika urzędu skarbowego właściwego według adresu zamieszkania. Jest to możliwe zarówno bezpośrednio w urzędzie, jak i listownie oraz elektronicznie. Możemy wyróżnić dwa terminy składania wniosków – do 20. dnia miesiąca po miesiącu, w którym uzyskano przychód z działalności w danym roku lub do końca roku, jeśli pierwszy przychód uzyskano w grudniu danego roku. Wnioski o rezygnację z podatku ryczałtowego składane są w sposób analogiczny.