Prowadząc działalność gospodarczą, przedsiębiorca może uznawać niektóre składniki majątku jako tzw. środki trwałe. Czym właściwie one są, w jaki sposób je kwalifikujemy i czy konieczne jest ich ewidencjonowanie? Sprawdźmy!

Środki trwałe – co to takiego?

Środkami trwałymi nazywamy rzeczowe składniki majątku, które zostały wytworzone lub nabyte we własnym zakresie i są własnością bądź współwłasnością podatnika. Powinny być one wykorzystywane bezpośrednio przez firmę lub wynajmowane/dzierżawione. Definicję środków trwałych i ich klasyfikację określono w  art. 22a ust. 1 ustawy o PIT. Za środek trwały uznaje się składnik majątku, którego wartość początkowa jest wyższa niż 10 tysięcy złotych, a okres użytkowania – dłuższy niż rok. W przypadku środków trwałych zawsze należy ustalić ich wartość początkową, biorąc pod uwagę cenę zakupu. Jeżeli składnik majątkowy został wytworzony przez przedsiębiorcę, podstawą jest koszt samego wytworzenia.

Klasyfikacja środków trwałych

Środki trwałe klasyfikowane są na dziesięć różnych grup. Pierwsza z nich obejmuje grunty, z kolei druga – lokale oraz budynki, a także spółdzielcze prawo do lokali niemieszkalnych. Do grupy trzeciej zaliczamy obiekty inżynierii wodnej i lądowej, do grupy czwartej – kotły oraz maszyny energetyczne, a do piątej – urządzenia, maszyny i aparaty o zastosowaniu ogólnym. Szósta grupa KŚT to z kolei aparaty, urządzenia i maszyny specjalistyczne, natomiast grupa siódma – urządzenia o charakterze technicznym. W grupie ósmej znajdują się środki transportu, w grupie dziewiątej – narzędzia, przyrządy, wyposażenie oraz ruchomości, z kolei w grupie ostatniej – żywy inwentarz. Grupy podzielone są dodatkowo na podgrupy oraz rodzaje.

Środki trwałe a ewidencja

Przedsiębiorca jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji środków trwałych, będących składnikiem jego firmowego majątku. Jeśli wartość środka trwałego jest wyższa niż 10 tysięcy, należy wpisać go do ewidencji najpóźniej w miesiącu, w którym podatnik przyjął go do użytkowania. Jeżeli z kolei jest ona niższa lub jeśli środek trwały będzie używany krócej niż rok, traktuje się go jako koszt uzyskania przychodu – od roku 2018 przedsiębiorcy nie muszą wprowadzać takich środków do ewidencji. Według przepisów ewidencja środków trwałych powinna zawierać numer ewidencyjny, nazwę sprzętu – najlepiej wraz ze specyfikacją, datę nabycia danego składnika majątkowego oraz datę jego przyjęcia do używania. Co więcej, w ewidencji musi zostać określony dokument stwierdzający nabycie oraz symbol KŚT. Niezbędne jest ponadto wpisanie wartości początkowej i stawki amortyzacyjnej, a w niektórych sytuacjach także zaktualizowanie początkowej wartości. Ewidencja środków trwałych powinna obejmować również datę zbycia bądź datę, w której środek został zlikwidowany – wraz z konkretnym powodem likwidacji. Zazwyczaj jest to zwyczajnie zużycie danego środka trwałego.

Przeczytaj także: Księga przychodów i rozchodów – czym jest? Jak i kiedy ją prowadzić?

Amortyzacja środków trwałych

W przypadku środków trwałych, których wartość przekracza 10 tysięcy, przedsiębiorca musi nie tylko prowadzić ich ewidencję, ale również odliczyć koszty tzw. amortyzacji. Polega ona na rozłożeniu w czasie wydatków, jakie poniesiono w celu nabycia danego środka trwałego. Możemy wyróżnić kilka rodzajów amortyzacji – liniową, przyspieszoną, indywidualną, jednorazową oraz degresywną. Najczęściej stosuje się pierwszą z nich – w tym przypadku niezbędne jest ustalenie początkowej wartości składnika trwałego oraz sklasyfikowanie go według KŚT. Następnie określa się stawkę amortyzacją. Wartość rocznego odpisu stanowi kwotę stałą w ciągu całego okresu amortyzacji. W chwili, gdy wartość odpisów jest taka sama jak wartość początkowa, amortyzacja zostaje zakończona.