Najważniejsze zmiany prawne w obszarze kadrowym, czyli co nas jeszcze czeka?

Prezentujemy planowane i projektowane zmiany prawne, które wejdą w życie w ciągu najbliższych kilku tygodni oraz miesięcy oraz te, które zaczęły obowiązywać już w tym miesiącu.

Nowelizacje dotyczą przede wszystkim zmian w obszarze prawa pracy, ale również planowane są kolejne zmiany związane głównie z Polskim Ładem oraz wyliczeniem podatku dochodowego .

Zmiany w PIT i nie tylko

Ustawa z dnia 24 lutego 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin (Dz. U. 2022 poz. 558).

Nowelizacja weszła w życie 10 marca br. Jedną ze zmian jest przeniesienie do ustawy o podatku dochodowym przepisów wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (Dz.U. 2022 poz. 28). Został w niej powtórzony schemat poboru zaliczek z rozporządzenia, jednak z 1 zasadniczą zmianą: ze stosowania przedłużonego terminu poboru zaliczki może zrezygnować również osoba, która u płatnika złożyła PIT-2 i ma uwzględnianą w wynagrodzeniu 1/12 kwoty wolnej. Dodatkowo złożony formularz PIT-2 ma być uwzględniany najpóźniej od kolejnego miesiąca po jego złożeniu, można więc go złożyć w dowolnym momencie a nie przed pierwszą wypłatą w roku.

Zmiany w Kodeksie Pracy

Zmiany związane z dyrektywami unijnymi, dotyczące równowagi pomiędzy życiem zawodowym i osobistym (work-life balance)

W związku z obowiązkiem dostosowania przepisów krajowych do treści dyrektyw unijnych przygotowany został projekt nowelizacji Kodeksu Pracy. Według projektu nowelizacja ta ma wejść w życie w sierpniu i przewiduje szereg zmian. Oto najważniejsze założenia.

Zmiany w zakresie umów oraz warunków zatrudnienia

Pracodawca nie będzie mógł zakazać pracownikowi jednoczesnego zatrudnienia u innego podmiotu (o ile nie jest to konkurent firmy).

Dodatkowo zmiany dotkną także umów na okres próbny. Według projektu okres próby nie będzie mógł przekraczać:

• 1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy;
• 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący od 6 miesięcy, ale krótszy niż 12 miesięcy.

Powyższe terminy będzie można wydłużyć maksymalnie o 1 miesiąc, jeśli będzie to uzasadnione rodzajem pracy.

Ma zostać także skrócony termin na poinformowanie pracownika o zmianie warunków jego zatrudnienia, jak i o objęciu układem zbiorowym lub jego zmianie – z dotychczasowego 1 miesiąca od dnia wejścia w życie zmian na dzień, w którym taka zmiana wchodzi w życie.

W przypadku zmiany formy zatrudnienia (na wniosek pracownika), raz w ciągu roku pracownikowi będzie przysługiwało prawo do złożenia do swojego pracodawcy wniosku o zmianę rodzaju pracy, rodzaju umowy o pracę na umowę na czas nieokreślony lub o zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zmiany mają dotknąć także zasad wypowiadania umów na czas określony – konieczne będzie ich uzasadnianie oraz skonsultowanie ze związkami; pracownik będzie mógł żądać nie tylko odszkodowania, ale także przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach.

Szerszy zakres informacji o stosunku pracy

W umowie o pracę obligatoryjne będzie wskazanie:

• siedziby lub adresu zamieszkania pracodawcy,
• miejsca pracy,
• „dnia” rozpoczęcia pracy zamiast dotychczasowego „terminu” rozpoczęcia pracy.

W przypadku umowy na okres próbny konieczne będzie nie tylko wskazanie czasu trwania, ale równie warunków tej umowy, w tym ustalenia o zakresie jej przedłużenia.

Natomiast w pisemnej informacji dla pracownika obligatoryjne będzie wskazanie:

• dobowego i tygodniowego wymiar czasu pracy
• zasad pracy w godzinach nadliczbowych i rekompensaty za nią
• zasad przechodzenia ze zmiany na zmianę
• zasad przemieszczania się między miejscami wykonywania prac
• prawa pracownika do szkoleń zapewnianych przez pracodawcę
• nazwy instytucji zabezpieczenia społecznego, do której wpływają składki na ubezpieczenia społeczne oraz informacji o ochronie związanej z zabezpieczeniem społecznym, zapewnianej przez pracodawcę.

Opieka nad dzieckiem i elastyczne formy zatrudnienia

O elastyczną formę organizacji czasu pracy będą mogli wnioskować pracownicy opiekujący się dzieckiem do ukończenia przez nie 8 roku życia.

Zgodnie z proponowanymi zmianami, za elastyczną organizację pracy uważa się telepracę, system przerywanego czasu pracy (art. 139 k.p.), skróconego tygodnia pracy (art. 143 k.p.) oraz pracy weekendowej (art. 144 k.p.), a także ruchomy czas pracy (art. 140 1 k.p.), indywidualny rozkład czasu pracy (art. 142 k.p.) oraz obniżenie wymiaru czasu pracy.

Dodatkowo, pracownik będzie miał możliwość składania elektronicznie wniosków związanych z nieobecnościami rodzicielskimi (m.in. urlop ojcowski, rezygnacja z części urlopu macierzyńskiego, opieką nad dzieckiem do 14 r.ż.).

Nowe rodzaje nieobecności w pracy

Nowelizacje prawa pracy przewidują wprowadzenie nowych rodzajów nieobecności. Będą to 2 dni/16 godzin nieobecności z powodu działania siły wyższej (art.148¹ KP), zgodnie z dyrektywą unijną wynagrodzenie powinno odpowiadać ½ dotychczasowego wynagrodzenia jak przy nieobecności z tytułu urlopu okolicznościowego lub z art. 188 KP.

W przypadku pracowników, których przy pełnym etacie czasu pracy obowiązuje inna niż 8-godzinna dobowa norma czasu pracy, urlop ten udzielany w godzinach ma być pomniejszany, jak dla pracowników nie pełnoetatowych.

Zmiana w ustalaniu należnego urlopu przy obniżonej normie czasu pracy ma również dotyczyć nieobecności z art. 188 KP.

Z kolei inna nowa nieobecność czyli 5 dni urlopu opiekuńczego przyznawanego w celu zapewnienia opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkujących w tym samym gospodarstwie domowym ma być bezpłatny.

Zmiany w urlopach rodzicielskim i ojcowskim

Długość urlopu rodzicielskiego ma wynosić 41 tygodni w przypadku urodzenia 1 dziecka, 43 tygodnie w przypadku urodzenia kilku dzieci. Urlop rodzicielski nie będzie musiał być udzielany bezpośrednio po macierzyńskim.

Każdemu z rodziców przysługiwać ma wyłączne 9 tygodni urlopu (nie będzie można go przenieść na drugiego z rodziców). Wysokość zasiłku za czas urlopu rodzicielskiego ma wzrosnąć z 60% do 70%. Z urlopu ojcowskiego będzie można skorzystać do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia albo do 12 miesięcy od przysposobienia dziecka, do ukończenia przez nie 7 lat.

Polski Ład: Kolejne zmiany

Zgodnie z oświadczeniem premiera wygłoszonym 24 marca, rząd planuje kolejne zmiany mające na celu niwelowanie niekorzystnych zmian w polskim ładzie oraz obecnej sytuacji ekonomicznej. Zmiany te zakładają:

• obniżenie stawki podatku z 17% do 12%
• likwidacja ulgi dla klasy średniej
• zmiany w składce zdrowotnej przedsiębiorców
• powrót wspólnego rozliczenia samodzielnych rodziców z dziećmi

Powyższe zmiany to dopiero propozycje Ministerstwa Finansów, które teraz są konsultowane międzyresortowo oraz ze stroną społeczną. Planowany termin wprowadzenia ich w życie, to 1 lipca 2022 roku.