Zatrudnianie młodocianych – najważniejsze informacje

Każdy pracodawca ma możliwość zatrudniania tzw. pracowników młodocianych. Wiąże się to jednak z koniecznością przestrzegania konkretnych przepisów, odmiennych niż
w przypadku zatrudniania osób dorosłych. O czym powinna wiedzieć osoba zatrudniająca młodocianego pracownika oraz sam młodociany, ubiegający się o pracę?

Pracownik młodociany – czyli jaki?

Pracownikiem młodocianym nazywamy pracownika między 15. a 18. rokiem życia. Pracodawca może zatrudnić wyłącznie młodocianego, który ukończył osiem klas szkoły podstawowej. Jeżeli warunki te nie są spełnione, uczeń może być zatrudniony jedynie w celu przyuczenia do wykonywania konkretnego zawodu lub pracy. Kandydat, który ukończył szkołę podstawową, lecz nie ukończył 15. roku życia, może zostać z kolei przyjęty do pracy na zasadach określonych dla młodocianych w roku kalendarzowym, w którym skończy 15 lat. Wówczas możliwe jest zawarcie umowy o naukę zawodu, o wykonywanie prac lekkich lub o przyuczenie do wykonywania danej pracy. Osobę, która ukończyła 18 lat w trakcie uczęszczania do ośmioletniej szkoły podstawowej, można natomiast zatrudnić na zasadach określonych dla młodocianych w roku kalendarzowym, w którym ukończyła naukę.

Czas pracy młodocianego pracownika

W przypadku pracowników młodocianych obowiązują konkretne zasady dot. czasu pracy. Nie mogą oni pracować dłużej niż 8 godzin w ciągu doby – a nawet 6, jeżeli pracę wykonuje osoba przed 16. rokiem życia. Co istotne, czas nauki wlicza się w czas pracy – nawet jeśli nie odbywa się ona w godzinach pracy. W przypadku czasu pracy dłuższego niż 4,5 godziny młodociany pracownik ma prawo do 30-minutowej przerwy, która jest wliczona w godziny pracy. Odpoczynek dobowy nie powinien być z kolei krótszy niż 14 godzin, a w każdym tygodniu pracownik ma prawo do 48 godzin trwającego nieprzerwanie odpoczynku obejmującego niedzielę. Ponadto młodociany nie może pracować w porze nocnej ani wykonywać nadgodzin.

Pracownik młodociany a kodeks pracy

Kodeks pracy określa, że zatrudnieni mogą zostać wyłącznie młodociani, którzy ukończyli co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową. To jednak niejedyny warunek – muszą oni także przedstawić świadectwo lekarskie potwierdzające, że wykonywanie danej pracy nie zagraża ich zdrowiu. W kodeksie znajduje się również informacja dot. podpisywania z młodocianymi umów o pracę w celu przygotowania zawodowego. Powinna ona zostać zawarta na piśmie
i informować o rodzaju przygotowania zawodowego, czasie jego trwania, miejscu, w którym będzie się ono odbywało oraz sposobie przygotowania teoretycznego. Zatrudniający jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji młodocianych pracowników, a także do zapewnienia im niezbędnej pomocy i opieki. Naruszenie przepisów dot. zatrudniania młodocianych wiąże się z karą grzywny w wysokości od tysiąca do nawet 30 tysięcy złotych.

Przeczytaj także: Koszty pracodawcy – ile kosztuje zatrudnienie pracownika?

Wynagrodzenie młodocianego pracownika

Wynagrodzenie młodocianych, którzy przygotowują się do wykonywania konkretnych prac i zawodów, ustala się w oparciu o przeciętne miesięczne wynagrodzenie w poprzednim kwartale. W pierwszym roku nauki zawodu jest to 5% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, w drugim roku – 6%, a w 3. roku – 7%. Pracodawca może ponadto ustalić z młodocianym pracownikiem wyższe wynagrodzenie. Należy również pamiętać, że młodociani zatrudnieni na podstawie umowy o pracę podlegają ubezpieczeniom społecznym – tak jak pozostali pracownicy.

Urlop wypoczynkowy – czy przysługuje młodocianym pracownikom?

Po upływie 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy młodocianemu pracownikowi przysługuje prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych. Rok wykonywania pracy wiąże się z kolei z możliwością wykorzystania 26 dni roboczych urlopu. Jeżeli prawo do urlopu młodociany miał jeszcze przed ukończeniem 18. roku życia, a skończył go w danym roku kalendarzowym, przysługuje mu 20 wolnych dni roboczych. Co więcej, pracodawca musi udzielić młodocianemu pracownikowi urlopu na czas trwania ferii w szkole.