Symfonia. Biznes gotowy na zmiany

Zleceniobiorca czy pracownik? Podobieństwa i różnice

Marta Osuch

Marta Osuch

.

Długość czytania:

30 września 2024

Umowa zlecenie i umowa o pracę to jedne z najpopularniejszych obecnie form zatrudnienia. Choć różnice między nimi mogą wydawać się mało istotne, to jednak w praktyce mają one bezpośredni wpływ na prawa i obowiązki stron, a także charakter samej relacji z pracodawcą. Co dokładnie różni pracownika i osobę wykonującą zlecenie, a co stanowi podobieństwo?  Jakim przepisom podlega zleceniobiorca, a jakim pracownik? Kiedy umowa zlecenie może zostać przekształcona w umowę o pracę? O tym w niniejszym artykule.

Spis treści:

Najważniejsze informacje w skrócie:

  • Kodeks pracy definiuje pracownika jako osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru lub mianowania. Z tego względu status pracownika nie przysługuje osobom zatrudnionym na podstawie umowy zlecenie.
  • Relacje między zleceniodawcą a zleceniobiorcą regulują przepisy Kodeksu cywilnego. Nie uwzględniają one przywilejów i świadczeń pracowniczych, takich jak np. urlop wypoczynkowy.
  • W przeciwieństwie do umowy o pracę, umowa zlecenie nie jest uwzględniana przy obliczaniu stażu pracy i nie gwarantuje ciągłości zatrudnienia. Strony mogą ją bowiem wypowiedzieć w każdym momencie.
  • Różnica między zleceniobiorcą a pracownikiem uwidacznia się także na płaszczyźnie podległości służbowej. Osoba zatrudniona na podstawie umowy cywilnoprawnej może bowiem sama zdecydować o miejscu i czasie wykonania zlecenia.

Kim jest zleceniobiorca?

Zleceniobiorcą nazywa się osobę wykonującą pracę na podstawie umowy zlecenie.  Ta ostatnia jest umową cywilnoprawną, która uregulowana została na mocy przepisów Kodeksu cywilnego. W związku z tym zleceniobiorcy nie dotyczą zapisy określone w Kodeksie pracy jako prawa i świadczenia pracowników. Swoich roszczeń może on dochodzić jedynie przed sądem cywilnym.

Zleceniobiorca a pracownik – podstawowe obowiązki

Różnice między zleceniobiorcą i pracownikiem uwidaczniają się m.in. na płaszczyźnie relacji z pracodawcą. Osoba przyjmująca zlecenie ma obowiązek wykonania konkretnej czynności na rzecz zleceniodawcy. Okres obowiązywania umowy nie wlicza się jednak do stażu pracy. Osobie zatrudnionej na podstawie umowy zlecenia nie przysługuje również prawo do zasiłku, zwolnienia czy płatnego urlopu – chyba że warunki dot. płatnej przerwy w pracy zostaną zawarte w umowie podczas jej podpisywania. Co więcej, umowa tego rodzaju nie gwarantuje zleceniobiorcy ciągłości pracy. Jeżeli nie znajduje się w niej zapis o okresie wypowiedzenia, zakończenie współpracy może mieć miejsce w dowolnym momencie.

Przeczytaj również: Umowa zlecenie na czas nieokreślony – czy jest możliwa?

Umowa zlecenie – co jeszcze ją wyróżnia?

Różnica między pracownikiem a zleceniobiorcą wynika także ze specyfiki umowy zlecenie. Ta ostatnia, co do zasady, jest umową starannego działania. Stosunek prawny, jaki łączy zleceniobiorcę i zleceniodawcę, nie opiera się jednak na podległości służbowej. Osoba przyjmująca zlecenie może zatem samodzielnie zdecydować kiedy, w jakim miejscu i w jaki sposób je wykona.

Symfonia R2Płatnik

Przejrzysty i prosty w obsłudze program do kompleksowej obsługi zatrudnienia w firmie

Pracownik – prawa i obowiązki

Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę podlega przepisom kodeksu pracy oraz prawa pracy – wiąże się to zatem z dochodzeniem roszczeń w sądzie pracy. Pracownik jest zobowiązany do wykonywania konkretnych obowiązków na rzecz swojego pracodawcy w ustalonym przez niego miejscu i czasie, a za wykonaną pracę otrzymuje określone w umowie wynagrodzenie. Umowa o pracę – w odróżnieniu od umowy zlecenia – gwarantuje stałe zatrudnienie i wlicza się do stażu pracy. Pracownik ma ponadto prawo do licznych przywilejów – m.in. płatnego urlopu, zwolnienia lekarskiego czy zasiłku macierzyńskiego. Dotyczą go również konkretne okresy wypowiedzenia ustalone w kodeksie pracy.

Przeczytaj także: Koszty pracodawcy – ile kosztuje zatrudnienie pracownika?

Pracownik a zleceniobiorca – podstawowe różnice

Między pracownikiem a zleceniobiorcą występują pewne kluczowe różnice. Umowę zlecenia zawierają zleceniodawca i zleceniobiorca, z kolei umowę o pracę zawiera się pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. Zleceniobiorca ma znacznie większą swobodę i dowolność podczas wykonywania zlecenia. Pracownik może jednak cieszyć się stabilnością zatrudnienia. Ma on również prawo do rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych – w formie dodatku pieniężnego lub czasu wolnego. Zleceniobiorcom takie prawo nie przysługuje. Co więcej, zasiłek macierzyński, zwolnienie lekarskie lub urlop na opiekę nad dzieckiem są w ich przypadku możliwe jedynie w sytuacji, gdy dobrowolnie zgłoszą się oni do ubezpieczenia chorobowego. Różnica między zleceniobiorcą a pracownikiem widoczna jest również w kwestii przedłużania umów w przypadku ciąży. Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę wiąże się z obowiązkiem jej przedłużenia. W przypadku zlecenia pracodawca nie jest jednak do tego zobowiązany. Co więcej, pracownik otrzymuje co miesiąc minimalne wynagrodzenie – zleceniobiorcy natomiast gwarantuje się wyłącznie minimalną stawkę godzinową.

Przeczytaj także: Aneks do umowy o pracę – kiedy powinno się go wystawić?

Kiedy umowa zlecenie może zostać przekształcona w umowę o pracę?

Umowa zlecenie może zostać przekształcona w umowę o pracę, jeśli spełnia 4 przesłanki:

  • wyznacza stałe miejsce i godziny pracy,
  • zobowiązuje zleceniobiorcę do wykonywania zadań w podporządkowaniu organizacyjnym i służbowym,
  • stwarza wymóg osobistego świadczenia pracy,
  • świadczenie, które jest jej przedmiotem, ma charakter ciągły.

Art. 22 § 12 Kodeksu pracy zakazuje zastępowania umowy o pracę umową cywilnoprawną. Jeśli zatem zleceniobiorca podlega bieżącej kontroli zleceniodawcy oraz wykonuje pracę osobiście w ściśle określonych godzinach i miejscu, może domagać się, aby jego umowa została zmieniona na umowę o pracę.

Przeglądaj tematy tego artykułu:

0 komentarzy

Wyślij komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Rekomendowany kolejny artykuł:

Więcej na ten temat:

Ile kosztuje wdrożenie systemu ERP?

Ile kosztuje wdrożenie systemu ERP?

Ponad połowa wdrożeń systemów ERP przekracza budżet. Dobre zabudżetowanie jest kluczowe w procesie wyboru, zakupu i wdrożenia systemu ERP.

Powiązane kategorie

Międzynarodowa
ekspansja

Pozyskiwanie
funduszy

Pozyskiwanie
klientów

Słownik Symfonii

Prowadzenie firmy może być pełne wyzwań, a jednym z nich jest fachowy żargon, który trzeba rozumieć. Nasz słownik wyjaśnia pojęcia w prostych słowach – od A do Z.
Wyświetl słownik