Obrót, przychód i dochód to terminy ważne dla każdego przedsiębiorcy. Choć nie są nowe, to jednak często bywają ze sobą mylone. Takie pomyłki na gruncie prawa podatkowego mogą mieć istotne konsekwencje. Która kwota – dochód czy przychód – decyduje o wysokości podatku dochodowego, a która o składce zdrowotnej? Jaką kwotę z faktury – brutto czy netto wpisać do ewidencji przychodów? Na podstawie czego ustala się limit zwolnienia z obowiązku posiadania kasy fiskalnej – przychodu czy obrotu? Chcesz poznać odpowiedzi na te i inne pytania? Przeczytaj ten poradnik i sprawdź, jakie są różnice między obrotem a przychodem, co to jest dochód oraz jak na podstawie tych wartości ocenić kondycję finansową swojej firmy.

Spis treści:

• Co to jest przychód?
• Czym jest obrót?
• Przychód a obrót – różnice
• Co to jest dochód?
• Różnica między przychodem a dochodem
• Jak obliczyć dochód z przychodu?
• Która kwota podlega opodatkowaniu – dochód czy przychód?
• Przychód a obrót – co decyduje o zwolnieniu z kasy fiskalnej?

Najważniejsze informacje w skrócie:

• Przychód to wartość wpływów z tytułu sprzedanych towarów lub usług, a także innych źródeł, potwierdzona odpowiednim dokumentem księgowym, takim jak faktura VAT, rachunek czy paragon.
• Obrotem nazywa się sumę wpływów ze sprzedaży towarów i usług, pomniejszoną o kwotę należnego podatku VAT. Do tej wartości zalicza się również zaliczki pobrane przez przedsiębiorcę czy uzyskane przez niego dotacje.
• Dochód to z kolei różnica między przychodem z działalności gospodarczej, a kosztami, jakie w związku z jej prowadzeniem poniósł przedsiębiorca.
• W przypadku przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych, podstawę opodatkowania stanowi dochód. Inaczej wygląda to u ryczałtowców, którzy wysokość podatku obliczają na podstawie uzyskanych przychodów.
• Limit zwolnienia z kasy fiskalnej oblicza się na podstawie obrotu, a nie przychodu.
• Aby obliczyć dochód z przychodu, od tego drugiego należy odjąć koszty związane z prowadzeniem działalności.

Co to jest przychód?

Przychód to suma wpływów, jakie uzyskuje przedsiębiorca z tytułu sprzedaży towarów lub świadczenia usług. Mówiąc prościej, to wartość sprzedaży ogółem potwierdzona odpowiednim dokumentem księgowym, takim jak np. faktura VAT, rachunek, paragon czy dowód wewnętrzny. W przeciwieństwie do dochodu nie uwzględnia on jednak kosztów, jakie poniósł przedsiębiorca w związku z prowadzoną działalnością. Z tego względu nie oddaje on faktycznej sytuacji finansowej firmy. Może się bowiem zdarzyć, że nawet przy wysokich przychodach przedsiębiorstwo na koniec roku podatkowego wykaże stratę (tzw. zysk ujemny).

Co może być przychodem przedsiębiorcy?

Art. 14 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych bardzo dokładnie wskazuje, co zalicza się do dochodów przedsiębiorcy. Oprócz wpływów ze sprzedaży towarów i usług przychodem są również:

• dotacje, dopłaty i subwencje,
• wpływy z najmu, podnajmu czy dzierżawy,
• wpływy z odpłatnego zbycia składników majątku,
• dodatnie różnice kursowe,
• zapłacone przez kontrahenta kary umowne lub odszkodowania za szkody,
• wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań,
• wartość zwróconych wierzytelności.

Jak oblicza się przychód?

Wartość przychodu oblicza się na podstawie wystawionych dokumentów sprzedaży. Nie ma przy tym znaczenia, czy zostały one opłacone przez kontrahenta. Do przychodów nie zalicza się jednak przedpłat i zaliczek, wartości zwróconych towarów, udzielonych rabatów czy kwoty skont. Dla przedsiębiorców zarejestrowanych jako czynni podatnicy VAT przychodem będzie kwota netto na fakturze. Inaczej ta kwestia wygląda u tzw. niewatowców, a zatem podatników zwolnionych z VAT. W ich przypadku przychód oblicza się na podstawie kwoty brutto.

Czym jest obrót?

Obrót to najogólniej mówiąc wszystkie wpływy lub należności ze sprzedaży towarów lub usług pomniejszone jednak o kwotę podatku VAT. Do tej wartości dolicza się jeszcze otrzymane przez przedsiębiorcę dotacje, subwencje oraz inne dopłaty, które mają wpływ na cenę.  Niekiedy można się spotkać z definicją, że obrót to przychód netto, który obejmuje wyłącznie wpływy ze sprzedaży produktów i usług związanych z główną działalnością danego przedsiębiorstwa.

Obrót a przychód – różnice

Różnice między obrotem a przychodem nie zawsze są oczywiste. Warto mieć jednak świadomość, że na gruncie przepisów prawa podatkowego te pojęcia nie są ze sobą tożsame. O czym zatem warto pamiętać? Przede wszystkim – w przeciwieństwie do przychodu – obrót uwzględnia kwotę otrzymanych przez przedsiębiorcę zadatków, zaliczek oraz przedpłat za sprzedane towary lub usługi. Podczas szacowania jego wartości nie bierze się natomiast pod uwagę odsetek od środków zgromadzonych na rachunku bankowym, które w myśl ustawy o PIT są przychodem przedsiębiorcy. Różnice między przychodem a obrotem wynikają także z faktu, że ten drugi nie uwzględnia wpływów ze sprzedaży składników majątku trwałego czy operacji finansowych, takich jak np. wypłata dywidendy z tytułu udziałów w spółce.

Co to jest dochód?

Dochód to nic innego, jak różnica pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania. Podczas ustalania jego wartości uwzględnia się jednak tylko te wydatki, które przedsiębiorca może odliczyć.

Dochód = przychody – koszty uzyskania przychodu

Warto również pamiętać, że dochodem nazywa się tylko tę różnicę przychodów i kosztów, która ma wartość dodatnią. Gdy wydatki przekraczają wpływy, mówimy wówczas o stracie.

Dochód netto a dochód brutto

Dochód brutto i dochód netto to pojęcia z zakresu prawa podatkowego. Ten pierwszy stanowi różnicę przychodów i kosztów – zawiera zatem w sobie podatek do zapłaty, a także składkę zdrowotną, jaką musi opłacać przedsiębiorca. Dochód netto powstaje po odjęciu od dochodu brutto kwoty podatku dochodowego. Z tego względu stanowi on lepsze odzwierciedlenie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Przedstawia bowiem najbardziej wiarygodną informację o wypracowanym zysku lub poniesionej stracie.

Różnica między przychodem a dochodem

Różnice między dochodem a przychodem nie są tak trudne do stwierdzenia, jak miało to miejsce w przypadku obrotu.  Dochód jest bowiem nadwyżką przychodów nad kosztami, a zatem wydatkami, jakie przedsiębiorca poniósł np. w związku z najmem lokalu, zakupem sprzętu do firmy czy prowadzeniem działań reklamowych.

Jak obliczyć dochód z przychodu?

Obliczanie dochodu z przychodu nie jest bardzo skomplikowane. Aby ustalić tę wartość wystarczy od sumy wpływów uzyskanych przez przedsiębiorcę w danym miesiącu odjąć kwotę wydatków poniesionych w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Podatnicy, którzy korzystają z programów do fakturowania, takich jak np. Symfonia eBiuro, często w ogóle nie muszą przygotowywać takich obliczeń. System sam automatycznie wylicza dochód na podstawie zaksięgowanych dokumentów sprzedaży i zakupu. Aby wynik był prawidłowy, trzeba jednak zadbać o to, by poszczególne dokumenty prawidłowo przyporządkować w KPiR – przychody w kolumnach 7 i 8, a koszty w kolumnach 10, 11 i 13.

Program pozwala również wygenerować raport dochodu w roku podatkowym. Ten może okazać się bardzo przydatny podczas oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

Która kwota podlega opodatkowaniu – dochód czy przychód?

To, od której kwoty przedsiębiorca będzie obliczał podatek, zależy od wybranej formy opodatkowania. Jeśli rozlicza się na zasadach ogólnych, a zatem według skali podatkowej ze stawką 12% i 32% lub według stawki liniowej (19%), to wtedy podstawą opodatkowania jest dochód przedsiębiorcy. Ta kwota zawiera jednak w sobie wartość podatku oraz składkę zdrowotną. Przedsiębiorca może natomiast odliczyć składki na ubezpieczenie społeczne – np. poprzez ujęcie ich w kosztach uzyskania przychodu lub odliczenie od podstawy opodatkowania.

Co w przypadku podatników na ryczałcie? Tacy przedsiębiorcy obliczają wartość podatku od kwoty przychodu. Od 2022 r. podstawę opodatkowania mogą jednak pomniejszyć, odejmując od niej 50% kwoty zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Przychód a obrót – co decyduje o zwolnieniu z kasy fiskalnej?

Wiele wątpliwości budzi również kwestia, co dokładnie decyduje o możliwości skorzystania ze zwolnienia z kasy fiskalnej: przychód czy obrót przedsiębiorcy? Zgodnie z brzmieniem § 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 listopada 2023 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, z urządzenia nie muszą korzystać przedsiębiorcy „u których wartość sprzedaży dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 000 zł”. Wspomniana w przepisie „wartość sprzedaży” to nic innego jak obrót. Ten obejmuje jednak tylko te transakcje, których stroną jest konsument lub rolnik ryczałtowy.