Kapitał zapasowy – czym jest i do czego służy firmie?

Kapitał to podstawowy element, od którego zależy prawidłowe funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Kapitał zapasowy stanowi pewnego rodzaju zabezpieczenie dla przedsiębiorstwa w razie problemów finansowych. Które spółki są zobowiązane do jego utworzenia i na co można przeznaczyć środki?

 

Kapitał zapasowy – co to takiego?

Kapitał zapasowy jest elementem kapitału własnego firmy – obok kapitału podstawowego czy zysku netto z poprzednich lat. Do jego utworzenia zobowiązana jest każda spółka akcyjna i komandytowo-akcyjna, a on sam jest przeznaczony przede wszystkim na pokrycie ewentualnych występujących w przyszłości strat. Ma on więc na celu zabezpieczenie i stabilizowanie działalności przedsiębiorstwa w razie wystąpienia trudności finansowych. Według art. 396 par 5 Kodeksu spółek cywilnych decyzja o sposobie wykorzystania kapitału zapasowego należy do akcjonariuszy, którzy organizują walne zgromadzenie.

 

Kapitał zapasowy a rodzaj spółki

Kapitał zapasowy tworzy się w spółkach akcyjnych, komandytowo-akcyjnych i spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością.

 

Kapitał zapasowy w spółce akcyjnej

W przypadku spółki akcyjnej do kapitału zapasowego przenosi się minimum 8% zysku za rok obrotowy – dopóki nie osiągnie on przynajmniej ⅓ wartości całego kapitału zakładowego. Do kapitału zapasowego przekazuje się:

• dopłaty regulowane przez akcjonariuszy w zamian za przyznanie ich akcjom szczególnych uprawnień;
• nadwyżki z tytułu emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej, jaka pozostała po pokryciu kosztów wydania akcji.

Kapitał zapasowy w spółce komandytowo-akcyjnej

W przypadku spółki komandytowo-akcyjnej zasada jest taka sama jak w spółce akcyjnej – wyjątek polega jednak na tym, że nie jest brany pod uwagę kapitał podstawowy komplementariuszy. Kapitał zapasowy stanowi bowiem część kapitału zakładowego, który nie stanowi ich wkładu. Odpisów z zysku w wysokości 8% dokonuje się więc od części zysku, która przysługuje akcjonariuszom. Na kapitał przekazywane są nadwyżki i dopłaty podobnie jak w spółce akcyjnej.

Kapitał zapasowy w spółkach z o.o.

Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą, ale nie muszą tworzyć kapitału zapasowego.
W kodeksie spółek handlowych nie widnieją żadne informacje na ten temat – znaczenie ma więc uchwała zgromadzenia wspólników lub umowa spółki. Tylko w jednej sytuacji utworzenie kapitału zapasowego dla spółki z o.o. jest obowiązkowe – jeżeli w związku z nabyciem przez udziałowca udziałów w cenie nabycia wyższej od ceny nominalnej powstała nadwyżka. Takie nadwyżki przelewa się wówczas jako „agio” właśnie na kapitał zapasowy – nie można jednak przekazać ich na kapitał rezerwowy.

Przeczytaj także: Jakie są różnice między paragonem a fakturą? – Symfonia

Pokrycie straty z kapitału zapasowego

Pokrycie straty z kapitału zapasowego ma miejsce w oparciu o konkretną procedurę. Jeśli jego wartość jest niższa niż ⅓ kapitału zakładowego, ze środków można pokryć jedynie udokumentowane straty z lat poprzednich. Jeżeli natomiast wartość kapitału jest wyższa, o sposobie wykorzystania środków decyduje zarząd. Kapitał zapasowy może ulec zmniejszeniu m.in. w wyniku:

• zwiększenia kapitału zakładowego lub rezerwowego;
• różnic między zyskami ze sprzedaży akcji a ich wartością nominalną;
• umorzenia akcji;
• pokrycia kosztów organizacyjnych wynikających z przejęcia lub połączenia firm.