Urlop okolicznościowy – kiedy i komu przysługuje?

W codziennej gonitwie za terminami, realizowaniem projektów czy spotkaniami biznesowymi, życie potrafi nas niespodziewanie zaskoczyć. Chodzi o te chwile, kiedy potrzebujemy czasu dla siebie lub swojej rodziny – nie z powodu choroby czy wakacji, ale wyjątkowych okoliczności. Polskie prawo przewiduje możliwość skorzystania z tzw. urlopu okolicznościowego, jednak nie wszyscy wiedzą, kiedy i w jakich okolicznościach można z niego skorzystać.

 

Definicja urlopu okolicznościowego

Urlop okolicznościowy to krótki, płatny urlop przyznawany pracownikowi w związku z ważnymi wydarzeniami w jego życiu prywatnym. Jest on uregulowany przepisami Kodeksu pracy i nie podlega wymianie na inne świadczenia ani nie może być przekształcony w urlop wypoczynkowy. Jego głównym celem jest umożliwienie pracownikowi załatwienia spraw osobistych lub uczestniczenia w ważnych dla niego wydarzeniach. Regulacje znajdziesz w z § 15 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy z dnia 15 maja 1996 r. (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632).

 

Kiedy przysługuje urlop okolicznościowy – znasz wszystkie okazje?

Zgodnie z polskim prawem, urlop okolicznościowy przysługuje pracownikowi w następujących sytuacjach:

• ślub pracownika – 2 dni,
• narodziny dziecka – 2 dni,
• śmierć i pogrzeb małżonka, dziecka, ojca, matki, pasierba lub pasierbicy – 2 dni,
• śmierć i pogrzeb brata, siostry, teścia, teściowej, dziadka, babki – 1 dzień.

 

Komu przysługuje urlop okolicznościowy?

Urlop okolicznościowy jest przysługującym prawem każdego pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę. Oznacza to, że osoby zatrudnione na umowę-zlecenie czy umowę o dzieło nie mają do niego prawa. Ważne jest również to, że urlop okolicznościowy nie jest zależny od stażu pracy czy rodzaju umowy o pracę (na czas określony czy nieokreślony).

 

Jak ubiegać się o urlop okolicznościowy?

W praktyce, aby skorzystać z urlopu okolicznościowego, pracownik powinien zgłosić taki fakt pracodawcy, najlepiej na piśmie (choć Kodeks pracy nie określa konkretnej formy zgłoszenia). W zgłoszeniu warto zawrzeć przyczynę oraz ilość dni, które chce się przeznaczyć na urlop. Chociaż w większości przypadków pracodawca nie wymaga dodatkowych dokumentów potwierdzających, warto mieć je przy sobie na wypadek ewentualnych wątpliwości.

Przeczytaj także: Pożyczka pracownicza – na czym polega i kto może ją otrzymać? – Symfonia

W zależności od przyczyny urlopu okolicznościowego, pracodawca może jednak poprosić o konkretne dokumenty:

• ślub pracownika: kserokopia aktu małżeństwa lub zaświadczenie z urzędu stanu cywilnego.
• narodziny dziecka: kserokopia aktu urodzenia dziecka lub dokument z placówki medycznej potwierdzający narodziny.
• śmierć bliskiego: kserokopia aktu zgonu oraz, w niektórych przypadkach, zaświadczenie z zakładu pogrzebowego potwierdzające datę pogrzebu.

 

Mimo że w wielu miejscach pracy kwestia dostarczenia tych dokumentów jest traktowana luźno, warto być przygotowanym i mieć je ze sobą. Ułatwi to proces uzyskania urlopu oraz zabezpieczy pracownika przed ewentualnymi nieporozumieniami.

 

Czy urlop okolicznościowy wpływa na urlop wypoczynkowy?

Należy podkreślić, że urlop okolicznościowy jest niezależny od urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że korzystanie z niego nie wpłynie na liczbę dni urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi w danym roku kalendarzowym.

Warto dodać, że wykorzystanie urlopu nie jest obowiązkowe w dniu, kiedy wypada wydarzenie podane we wniosku urlopowym (np. narodziny dziecka). Pracownik ma prawo skorzystać z niego w inny dzień, ale musi być on bezpośrednio powiązany ze wskazanym wydarzeniem, jak np. przygotowanie domu na nowego członka rodziny.

Urlop okolicznościowy to ważny instrument, który pozwala pracownikom na chwilę oddechu w kluczowych momentach życia prywatnego. Dlatego warto znać swoje prawa i nie krępować się korzystać z nich, gdy sytuacja tego wymaga.