Urlop ojcowski 2024 – ile dni trwa i komu przysługuje?

Nowelizacja Kodeksu Pracy, która miała miejsce w kwietniu 2023 r., wprowadziła kilka istotnych zmian w zakresie urlopu ojcowskiego. 14 dni wolnego, które pracujący tata może wykorzystać jednorazowo, lub podzielić na 2 równe części, przysługuje jedynie do momentu ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia. To jednak niejedyna zmiana w przepisach. Chcesz dowiedzieć się więcej? Sprawdź, ile trwa urlop ojcowski, jakie wynagrodzenie przysługuje za jego okres oraz czym różni się on od urlopu tacierzyńskiego.

Spis treści:

• Co to jest urlop ojcowski i komu przysługuje?
• Wymiar urlopu ojcowskiego – ile dnia w 2024?
• Wniosek o urlop ojcowski – jak napisać i co powinien zawierać?
• Urlop ojcowski a urlop rodzicielski
• Najczęściej zadawane pytania

Najważniejsze informacje w skrócie:

• Maksymalny wymiar urlopu ojcowskiego to 14 dni kalendarzowych. Oznacza to, że pracownik nie może uzyskać dodatkowych dni wolnego, nawet jeśli w okresie przebywania na urlopie wypadają święta.
• Urlop ojcowski jest płatny. Za czas opieki nad dzieckiem pracownik zachowuje prawo do 100% przeciętnego wynagrodzenia za okres ostatnich 12 miesięcy.
• Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadziła możliwość skorzystania z urlopu ojcowskiego jedynie do momentu ukończenia przez dziecko 1 roku życia.

Co to jest urlop ojcowski i komu przysługuje?

Regulacje dotyczące urlopu ojcowskiego znalazły się w art. 182[3] Kodeksu Pracy. Zgodnie z nimi ze świadczenia może skorzystać pracownik, który sprawuje opiekę nad nowo narodzonym lub adoptowanym dzieckiem. Warto wiedzieć, że taki urlop jest niezależny od urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, który przysługuje matce. Ma również charakter wyłączny i samodzielny – nie można go zatem przenieść na drugiego rodzica. Pracujący ojciec może z niego skorzystać, niezależnie od tego, czy z matką dziecka zawarł związek małżeński. Pracodawca odmówi jednak prawa do świadczenia, jeśli pracownik został pozbawiony władzy rodzicielskiej lub nie sprawuje opieki nad dzieckiem.

Wymiar urlopu ojcowskiego – ile dni wolnego przysługuje w 2024?

Urlop ojcowski przysługuje w wymiarze 2 tygodni. Pracownik może go wykorzystać jednorazowo lub podzielić na dwie równe części (po 7 dni). Długość świadczenia nie ulega wydłużeniu, jeśli w jego trakcie wypadają święta czy dni wolne od pracy. Nie zależy również od liczby urodzonych dzieci. Warto pamiętać, że od 26 kwietnia 2023 r., pracujący ojciec może wykorzystać urlop jedynie do momentu:

• ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia lub
• upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka w wieku do 14 lat.

Wniosek o urlop ojcowski – jak napisać i co powinno się w nim znaleźć?

Pracownik, który chce skorzystać z urlopu ojcowskiego, musi złożyć swojemu pracodawcy pisemny wniosek. Przepisy nie określają jednoznacznie jego formy – może mieć on zatem postać papierową lub elektroniczną. By został pozytywnie rozpatrzony, powinien jednak trafić do pracodawcy w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem urlopu. Wzór wniosku nie został sprecyzowany w żadnym artykule ustawy. Warto jednak zadbać, by znalazły się w nim takie informacje, jak:

• miejsce i data złożenia wniosku,
• dane pracownika i pracodawcy,
• prośba o udzielenie urlopu wraz z jego wymiarem (7 lub 14 dni),
• imię i nazwisko dziecka oraz data jego urodzenia,
• data początkowa i końcowa urlopu,
• świadczenie o tym, że pracownik nie korzystał wcześniej z urlopu ojcowskiego,
• podpis pracownika.

Przepisy prawa pracy przewidują, że pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek pracownika – nie może zatem odmówić uprawnionemu świadczenia.

Zobacz również: Jak sprawnie zarządzać wnioskami urlopowymi?

Dokumenty potrzebne do uzyskania urlopu ojcowskiego

Do wniosku o urlop ojcowski należy dołączyć także akt urodzenia dziecka lub innym równoważny dokument. Jeśli ze świadczenia chce skorzystać ojciec adopcyjny, powinien dostarczyć pracodawcy także kopię prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka.

Urlop ojcowski na JDG

Urlop ojcowski przysługuje nie tylko osobom zatrudnionym na podstawie stosunku pracy, lecz również tym, które prowadzą własną działalność gospodarczą. By z niego skorzystać, przedsiębiorca musi podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Świadczenie wypłacane jest bowiem przez ZUS w formie zasiłku macierzyńskiego.

Zobacz również: Zapanuj nad wnioskami pracowniczymi – cyfryzacja procesów HR

Urlop ojcowski a urlop rodzicielski

Warto pamiętać, że urlop ojcowski nie jest tym samym, co urlop tacierzyński. Ten drugi stanowi bowiem część urlopu macierzyńskiego, z którego matka dziecka może zrezygnować na rzecz ojca po wykorzystaniu pierwszych 14 tygodni. Urlop tacierzyński wynosi od 6 do 23 tygodni – w zależności od liczby urodzonych dzieci. Pracownik odbywa go na warunkach urlopu macierzyńskiego, otrzymując za ten okres zasiłek z ZUS w wysokości:

• 100% podstawy wymiaru – za okres urlopu macierzyńskiego,
• 70% podstawy wymiaru – za okres urlopu rodzicielskiego.

 

Najczęściej zadawane pytania

Ile trwa urlop ojcowski?

Urlop ojcowski wynosi maksymalnie 14 dni. Pracownik może wykorzystać go jednorazowo lub w 2 równych częściach. Musi jednak pamiętać, że prawo do takiego urlopu przysługuje mu jedynie do czasu, aż dziecko ukończy 12 miesiąc życia.

Co zrobić, by skorzystać z takiego świadczenia?

By skorzystać z urlopu ojcowskiego, pracownik musi złożyć wniosek do pracodawcy. Powinien jednak pamiętać o obowiązujących terminach. Zgodnie z przepisami prawa pracy, prośba o udzielenie urlopu musi trafić do pracodawcy z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem.

Czy urlop ojcowski jest płatny?

Za okres urlopu ojcowskiego przysługuje zasiłek w wysokości 100% podstawy jego wymiaru. Tę wartość stanowi przeciętne wynagrodzenie, jakie otrzymywał pracownik w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku. Kto natomiast płaci za urlop ojcowski? Zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, zasiłek dla taty opiekującego się dzieckiem wypłaca ZUS.

Jakie prawa ma ojciec przebywający na urlopie?

W trakcie urlopu ojcowskiego pracownikowi przysługuje taka sama ochrona, jak kobiecie w ciąży czy na urlopie macierzyńskim.  Pracodawca nie może zatem wypowiedzieć mu umowy o pracę. Musi również zagwarantować możliwość bezproblemowego powrotu na wcześniej zajmowane stanowisko. Umowa może zostać rozwiązana jedynie wówczas, gdy została ona zawarta na czas określony lub w przypadku ogłoszenia upadłości czy likwidacji zakładu pracy.

Zobacz również: Wypowiedzenie umowy o pracę – co powinno zawierać i kiedy je złożyć?

Czy urlop ojcowski można przenieść na matkę dziecka?

Prawo do świadczenia nie jest powiązane z urlopem macierzyńskim. Pracownik nie może się go jednak zrzec na rzecz matki dziecka. Warto pamiętać, że w przypadku niewykorzystania urlopu, prawo do dodatkowych dni wolnego przepada, a pracownikowi nie przysługuje z tego tytułu ekwiwalent pieniężny.