Faktura bez VAT to dokument księgowy służący do dokumentowania sprzedaży towarów lub usług przez podatników zwolnionych z podatku VAT. W przeciwieństwie do typowej faktury nie zawiera ona informacji o stawce podatku, wartości netto ani kwocie podatku VAT. Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami, w niektórych okolicznościach z takiego dokumentu mogą korzystać także podatnicy czynni. Chcesz dowiedzieć się więcej? Przeczytaj ten artykuł i sprawdź, co to jest faktura bez VAT, kto i kiedy może ją wystawić oraz jakie informacje powinny się na niej znaleźć. 

Spis treści:

• Co to jest faktura bez VAT?
• Wystawianie faktur bez VAT – co mówią przepisy?
• Jak wygląda faktura bez VAT? Wzór z omówieniem
• Faktura podatnika zwolnionego z VAT a KSeF
• Faktura bez podatku VAT w pytaniach i odpowiedziach

Co to jest faktura bez VAT?

Faktura bez VAT to dokument księgowy, z którego mogą korzystać podatnicy zwolnieni z obowiązku odprowadzania podatku od towarów i usług (VAT). Wystawiana jest ona na żądanie kontrahenta, zgodnie z trybem przewidzianym w art. 106b ust. 3 ustawy o VAT. Jeśli klient nie wyrazi takiej potrzeby, przedsiębiorca zwolniony z VAT może udokumentować transakcję za pomocą rachunku. Przepisy przewidują również, że w przypadku sprzedaży usług zagranicznym kontrahentom, fakturę bez VAT powinni wystawić także podatnicy czynni. Dokument, w miejscu przeznaczonym na stawkę podatku, powinien jednak zawierać adnotację „np.” (nie podlega).

Wystawianie faktur bez VAT – co mówią przepisy?

Co do zasady, faktury bez VAT wystawia się w kilku przypadkach:

• gdy podatnik korzysta ze zwolnienia podmiotowego lub przedmiotowego,
• gdy przedmiotem transakcji są czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zwolnienie podmiotowe dotyczy przedsiębiorców, których roczny przychód ze sprzedaży nie przekracza limitu 200 tys. zł. Do wskazanej wyżej kwoty nie wlicza się jednak:

• kwoty podatku VAT,
• przychodów z wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej realizowanej z terytorium kraju,
• przychodów ze sprzedaży towarów i usług zwolnionych przedmiotowo z VAT
• przychodów ze sprzedaży towarów stanowiących środki trwałe oraz wartości niematerialnych i prawnych, o ile podlegają one amortyzacji.

Warto jednak pamiętać, że zwolnienie podmiotowe z VAT nie obejmuje wszystkich rodzajów działalności. Obowiązujące obecnie przepisy przewidują bowiem szereg wyłączeń. Dotyczą one m.in. sprzedaży towarów wskazanych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT czy tych objętych podatkiem akcyzowym.

Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają natomiast przedsiębiorcy, którzy świadczą usługi nieobjęte podatkiem VAT z mocy ustawy. Fakturę bez VAT mogą wystawić także podatnicy czynni. Dotyczy to sytuacji, gdy przedmiotem transakcji są np. usługi świadczone na rzecz zagranicznych klientów, które co do zasady są opodatkowane w kraju nabywcy.

Zobacz również: Czym się różni faktura VAT od faktury pro forma? – Symfonia

Jak wygląda faktura bez VAT? Wzór z omówieniem

Szczegółowe informacje na temat tego, co powinno się znaleźć na fakturze podatnika zwolnionego z VAT, zawiera rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 października 2021 r. w sprawie wystawiania faktur. Do obowiązkowych elementów takiego dokumentu należą:

• dane identyfikacyjne sprzedawcy i nabywcy,
• numer i data wystawienia faktury,
• liczba (ilość) oraz miara sprzedanych towarów lub usług,
• cena jednostkowa,
• wartość sprzedaży ogółem.

Jeśli podatnik korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, to na fakturze musi wskazać także jego podstawę prawną. Może nią być:

• przepis ustawy o VAT lub rozporządzenia,
• przepis dyrektywy, który zwalnia z obowiązku opłacania podatku VAT,
• inna podstawa prawna wskazująca, że przedmiot transakcji korzysta ze zwolnienia.

Powyższy obowiązek nie dotyczy jednak przedsiębiorców, którzy nie odprowadzają podatku ze względu na nieprzekroczenie limitu 200 tys. przychodów.

Jak wynika z powyższego, pomiędzy typową fakturą a fakturą bez VAT istnieją pewne różnice. Ta druga nie zawiera bowiem informacji na temat wartości netto czy kwoty podatku. W miejsce stawki podatku VAT należy natomiast wpisać:

• zw. – jeśli podatnik korzysta ze zwolnienia,
• np. – jeśli przedmiot transakcji nie podlega opodatkowaniu.

Zobacz również:  Faktura a rachunek – co wybrać do rozliczenia transakcji? – Symfonia

Faktura podatnika zwolnionego z VAT a KSeF

Krajowy System e-Faktur (KSeF) to ogólnopolski system informatyczny, przeznaczony do wystawiania i odbierania faktur ustrukturyzowanych. Obecnie podatnicy zwolnieni z VAT mogą korzystać z niego na zasadzie dobrowolności. Od 2026 r. wystawianie faktur za jego pomocą stanie się jednak obowiązkowe. Nie ma przy tym znaczenia, czy podatnik jest vatowcem, czy może korzysta ze zwolnienia z tego podatku.

Jak wystawić fakturę bez VAT w systemie Symfonia eBiuro?

Jeśli korzystasz ze zwolnienia z VAT, może wystawiać faktury w programie do fakturowania Symfonia eBiuro. W pierwszej kolejności skonfiguruj ustawienia księgowe. Zrobisz to, klikając ikonę  ludzika w prawym górnym rogu ekranu. Po rozwinięciu menu wybierz: Dane i Ustawienia>Ustawienia Księgowe> Ustawienia Księgowe i przejdź do okna „Czy jesteś podatnikiem VAT”. Jeśli korzystasz ze zwolnienia z VAT, zaznacz odpowiedź „Nie”, a następnie wybierz podstawę zwolnienia z rozwijanej listy. By potwierdzić wprowadzone zmiany, kliknij przycisk „Zapisz”. Ta zmiana automatycznie spowoduje, że na każdym formularzu faktury od razu wyświetli się stawka podatku „zw”. Tej informacji nie trzeba będzie zatem wpisywać ręcznie.

Po skonfigurowaniu konta możesz już wystawiać faktury bez VAT. Aby to zrobić, kliknij przycisk „Wystaw fakturę” i uzupełnij wszystkie wymagane pola. Gdy dokument będzie gotowy, zatwierdź go przyciskiem „Wystaw”.

Zobacz również: Faktura korygująca w pigułce. Co musisz o niej wiedzieć? – Symfonia

Faktura bez podatku VAT w pytaniach i odpowiedziach

Nie jestem vatowcem – jaką fakturę mogę wystawić?

Jeśli nie jesteś czynnym podatnikiem VAT, sprzedaż towarów i usług możesz dokumentować za pomocą rachunków lub faktur bez VAT. Drugi z dokumentów musisz wystawić obowiązkowo, jeśli poprosi Cię o to nabywca towaru lub usługi.

Czy vatowiec może wystawić fakturę bez VAT?

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przewidują pewne okoliczności, gdy czynny podatnik VAT powinien wystawić fakturę bez doliczonego do niej podatku. Dotyczą one m.in. sprzedaży usług na rzecz kontrahentów spoza Polski, wynajmu prywatnej nieruchomości czy przekazania środka trwałego do majątku osobistego – o ile jednak podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu tego środka.

Jak wypisać fakturę bez VAT?

Fakturę bez VAT możesz wystawić za pomocą popularnych programów do fakturowania. Pamiętaj jednak, aby w kolumnie stawka podatku wpisać skrót zw. lub np.  W niektórych przypadkach na dokumencie powinna pojawić się również informacja o podstawie zwolnienia z VAT.