Dzień wolny za święto w sobotę – jak prawidłowo rozliczyć i zaplanować czas pracy?

To, jak rozliczyć święto przypadające w sobotę, od wielu lat budzi wątpliwości zarówno u pracodawców, jak i pracowników. Czy z tego tytułu zatrudnionemu należy się dodatkowy dzień wolny? A może wystarczy skrócić czas pracy? Zasady dotyczące oddawania dnia wolnego reguluje art. 130 Kodeksu pracy. To właśnie z tego przepisu wynika, że święto przypadające w dzień inny niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. W tym artykule wyjaśniamy krok po kroku, kiedy należy się dzień wolny za święto w sobotę, jak ustalić wymiar czasu pracy, a także jak uniknąć błędów przy planowaniu harmonogramu.

Najważniejsze informacje w skrócie

• Zgodnie z  art. 130 § 2 Kodeksu pracy święto wypadające w sobotę obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin.
• Kodeks pracy nie nakazuje wprost oddania dnia wolnego za święto przypadające w sobotę, jednak w praktyce jest to jedyny sposób na obniżenie wymiaru czasu pracy zgodnie z przepisami.
• Dzień wolny za święto w sobotę należy zaplanować w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym występuje dane święto.
• Obniżenie wymiaru czasu pracy dotyczy wszystkich pracowników proporcjonalnie do wymiaru etatu.
• W systemach kadrowo-płacowych, takich jak Symfonia R2Płatnik, można automatycznie oznaczyć dzień wolny za święto w sobotę w kalendarzu firmy lub pracownika, co eliminuje ryzyko błędów w harmonogramach.

Dzień wolny za święto wypadające w sobotę – co mówi Kodeks pracy?

Zasady dotyczące rozliczania czasu pracy w święta przypadających w sobotę wynikają bezpośrednio z art. 130 § 2 Kodeksu pracy, zgodnie z którym:

„Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin.”

W związku z tym, jeśli święto wypada w sobotę, pracodawca ma obowiązek zmniejszyć wymiar czasu pracy o 8 godzin w danym okresie rozliczeniowym. W praktyce oznacza to, że pracownik powinien przepracować o jeden dzień mniej, niż wynikałoby to z normalnego rozkładu pracy.

Warto jednak podkreślić, że Kodeks pracy nie ustanawia soboty jako dnia wolnego od pracy. Ustawodawca, wprowadzając zasadę pięciodniowego tygodnia pracy, nie wskazał konkretnego dnia tygodnia, który – obok niedzieli – miałby być dniem wolnym.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 14 listopada 2001 r. (III ZP 20/01), drugim dniem wolnym od pracy może być dowolny dzień tygodnia od poniedziałku do soboty i nie musi on być stały w każdym tygodniu okresu rozliczeniowego. Większość firm zdecydowała się jednak przyjąć soboty jako ten drugi dzień wolny – i to właśnie z tego powodu temat „święta w sobotę” budzi tyle pytań.

Ważne: Jeśli pracownik pracuje w systemie poniedziałek–piątek, to aby nie przekroczyć obowiązującego w danym miesiącu wymiaru czasu pracy, w harmonogramie trzeba zaplanować dodatkowy dzień wolny od pracy.

Co oznacza obniżenie wymiaru czasu pracy?

Wymiar czasu pracy to liczba godzin, którą pracownik powinien przepracować w danym okresie rozliczeniowym. Obniżenie wymiaru o 8 godzin w praktyce oznacza, że pracodawca musi odpowiednio zmniejszyć liczbę zaplanowanych godzin pracy – i to najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego.

Przykładowo, w maju 2025 roku przypadają dwa święta: 1 maja (czwartek) i 3 maja (sobota).  W efekcie wymiar czasu pracy w tym miesiącu zostanie obniżony o 16 godzin, więc zamiast 172 godzin, pracownicy zatrudnieni na pełen etat powinni przepracować 160 godzin.

Przykład:
Jeżeli święto przypada w sobotę, a pracownika obowiązuje jednomiesięczny okres rozliczeniowy, pracodawca powinien zaplanować mu o 8 godzin mniej pracy w danym miesiącu – np. wyznaczając dodatkowy dzień wolny w tygodniu.

Czy za święto w sobotę zawsze trzeba oddać dzień wolny?

Nie zawsze. Kodeks pracy nie nakazuje wprost „oddania dnia wolnego” za święto przypadające w sobotę. Pracodawca ma obowiązek obniżyć wymiar czasu pracy o 8 godzin, ale sposób realizacji tego obowiązku może być różny.

Najczęściej przyjmuje się, że najprostszym rozwiązaniem jest udzielenie całego dnia wolnego, jednak przepisy dopuszczają również inne formy. Obniżenie można więc zrealizować poprzez:

• wyznaczenie dnia wolnego od pracy,
• skrócenie kilku dni pracy o odpowiednią liczbę godzin,
• połączenie obu metod – np. skrócenie jednej zmiany i zwolnienie z kilku godzin innego dnia.

Ważne jest, by łącznie w danym okresie rozliczeniowym wymiar czasu pracy był niższy o 8 godzin (lub proporcjonalnie mniej – przy niepełnym etacie).

Ważne: Ostateczną decyzję o terminie odbioru dnia wolnego za święto w sobotę podejmuje pracodawca. 

Odbiór dnia wolnego za święto wypadające w sobotę a zatrudnienie na część etatu

Warto także pamiętać, że obniżenie wymiaru czasu pracy z tytułu święta w sobotę następuje proporcjonalnie do wymiaru etatu:

• dla pełnego etatu – 8 godzin,
• dla 1/2 etatu – 4 godziny,
• dla 1/4 etatu – 2 godziny.

Oznacza to, że osoby zatrudnione w niepełnym wymiarze czasu pracy również korzystają z obniżenia czasu pracy, ale proporcjonalnie do swojego etatu.

Jak prawidłowo ustalić dzień wolny w harmonogramie?

Jeżeli w zakładzie pracy obowiązuje jednomiesięczny okres rozliczeniowy, dzień wolny za święto w sobotę należy udzielić w tym samym miesiącu, w którym przypada dane święto. W przypadku dłuższych okresów (np. trzymiesięcznych) można zaplanować go w dowolnym dniu w obrębie tego okresu.

Przykład:
Jeżeli święto 3 maja przypada w sobotę, a w firmie obowiązuje miesięczny okres rozliczeniowy, dzień wolny powinien zostać udzielony do końca maja. W przypadku dłuższych okresach rozliczeniowych (np. kwartalnych) nie ma przeszkód, aby udzielić dnia wolnego w dowolnym momencie tego okresu, o ile wymiar czasu pracy za cały okres pozostanie prawidłowy.

Pracodawca może określić termin odbioru dnia wolnego za święto w sobotę:

• samodzielnie, np. w zarządzeniu lub komunikacie,
• w regulaminie pracy, wskazując zasady ustalania dni wolnych za święta w soboty,
• po konsultacji z pracownikami, zwłaszcza gdy dotyczy to całych działów lub zakładów produkcyjnych.

Praktyczna wskazówka: W firmach z pięciodniowym tygodniem pracy najczęściej wybiera się dzień wolny w piątek poprzedzający święto w sobotę. Takie rozwiązanie jest wygodne organizacyjnie i pozwala na zachowanie ciągłości pracy w pozostałe dni tygodnia.

Przeczytaj również: Ewidencja czasu pracy – wszystko, co musisz wiedzieć – Symfonia

Praca w święto – kiedy jest dopuszczalna?

Co do zasady, praca w święta jest niedozwolona. Zakaz ten wynika z art. 151 [9] § 1 Kodeksu pracy, który stanowi, że pracownikom należy zapewnić dni wolne od pracy w niedziele i święta.

Istnieją jednak wyjątki, określone w art. 151 [10] Kodeksu pracy, które dotyczą m.in. pracowników:

• zatrudnionych w systemie pracy zmianowej lub w ruchu ciągłym,
• zatrudnionych przy niezbędnych remontach i naprawach,
• pracujących w transporcie i komunikacji,
• zatrudnionych w ochronie zdrowia, opiece nad ludźmi lub zwierzętami,
• wykonujących pracę w gastronomii, hotelarstwie lub kulturze,
• a także pracowników, dla których święta są dniami roboczymi zgodnie z art. art. 151[10] Kodeksu Pracy (np. w placówkach całodobowych).

Jeżeli pracownik wykonuje pracę w święto – niezależnie od tego, czy przypada ono w sobotę, czy w inny dzień – pracodawca ma obowiązek zrekompensować mu ten czas.

Zgodnie z art. 151[11] Kodeksu pracy, rekompensata może przybrać dwie formy, a zatem jako:

1. udzielenie innego dnia wolnego od pracy w terminie:
   • 6 dni przed lub po danym święcie (tylko w przypadku pracy w niedzielę)
   • do końca okresu rozliczeniowego,
2. dodatek 100% do wynagrodzenia, jeśli nie można udzielić dnia wolnego.

Ważne: Za pracę w święto przypadające w sobotę obowiązują te same zasady rekompensaty, co za inne święta. Pracodawca musi więc zapewnić pracownikowi dzień wolny lub dodatek 100%.

Przykład:
Jeżeli pracownik został wezwany do pracy 3 maja 2025 r. (sobota), pracodawca może udzielić mu innego dnia wolnego np. 9 maja. Jeśli jednak nie jest to możliwe, pracownikowi należy się dodatek 100% do wynagrodzenia za każdą przepracowaną godzinę w tym dniu.

Jak obliczyć wymiar czasu pracy w miesiącu ze świętem w sobotę?

Wymiar czasu pracy to liczba godzin, jaką pracownik powinien przepracować w danym okresie rozliczeniowym. Zasady jego obliczania określa art. 130 § 1 Kodeksu pracy.

Zgodnie z przepisami:

Wymiar czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym ustala się, mnożąc 40 godzin przez liczbę pełnych tygodni przypadających w tym okresie, a następnie dodając 8 godzin za każdy dzień pozostały do końca okresu rozliczeniowego, przypadający od poniedziałku do piątku.
Każde święto przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin.

Przeczytaj również: Harmonogram czasu pracy – jak poprawnie go ułożyć? 

Przykład – maj 2025

Maj 2025 ma 31 dni, w tym:

• 4 pełne tygodnie (4 × 40 godzin = 160 godzin),
• dwa dodatkowe dni robocze – 29 i 30 maja (2 × 8 godzin = 16 godzin),
  co daje razem 176 godzin.

W maju przypadają dwa święta:

• 1 maja (czwartek) – Święto Pracy,
• 3 maja (sobota) – Święto Konstytucji 3 Maja.

Oba te dni przypadają w inne dni niż niedziela, dlatego każde z nich obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin.
176 godzin – (2 × 8 godzin) = 160 godzin.

Zatem w maju 2025 r. pracownik zatrudniony na pełen etat powinien przepracować 160 godzin.

Ważne:
Jeśli pracownik jest zatrudniony na część etatu, obniżenie wymiaru następuje proporcjonalnie – np. dla 1/2 etatu obniżenie wynosi 4 godziny, a dla 1/4 etatu 2 godziny.

Przeczytaj również: Planowanie czasu pracy – jak uniknąć luk kadrowych? Porady ekspertów

Najczęstsze błędy pracodawców

Temat dnia wolnego za święto przypadające w sobotę wydaje się prosty, ale w praktyce to właśnie tu pojawia się wiele błędów. Oto najczęstsze z nich – wraz z krótkim omówieniem, jak ich uniknąć.

Brak obniżenia wymiaru czasu pracy

Częstym błędem jest nieuwzględnienie święta przypadającego w sobotę przy planowaniu harmonogramu. Skutek? Pracownicy przepracowują więcej godzin niż powinni, co prowadzi do nadgodzin z winy pracodawcy.
Wskazówka: Zawsze sprawdzaj, czy w danym miesiącu występuje święto w inny dzień niż niedziela – to automatycznie obniża wymiar o 8 godzin.

Udzielanie dnia wolnego po zakończeniu okresu rozliczeniowego

Niektórzy pracodawcy „oddają” dzień wolny dopiero w kolejnym miesiącu. To błąd. Zgodnie z art. 130 Kodeksu pracy, obniżenie wymiaru czasu pracy musi nastąpić w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym przypada święto.
Ważne: Jeśli w firmie obowiązuje jednomiesięczny okres rozliczeniowy, dzień wolny za święto w sobotę trzeba wyznaczyć najpóźniej do końca tego miesiąca.

Nieprawidłowe rozliczanie pracowników zatrudnionych na część etatu

Zdarza się, że osoby zatrudnione na niepełny etat nie otrzymują proporcjonalnego obniżenia wymiaru czasu pracy.
Tymczasem zasada 8 godzin dotyczy pełnego etatu – w przypadku pół etatu to 4 godziny, przy 1/4 etatu – 2 godziny itd.
Wskazówka: Obniżenie zawsze liczymy proporcjonalnie do wymiaru etatu, niezależnie od rozkładu czasu pracy.

Brak ujęcia dnia wolnego w harmonogramie

Dzień wolny za święto w sobotę powinien być widoczny w harmonogramie czasu pracy lub wynikać z zarządzenia pracodawcy.
Brak takiego zapisu może skutkować zarzutem nieprawidłowego planowania czasu pracy w razie kontroli PIP.

Jak rozliczyć dzień wolny za święto przypadające w sobotę w praktyce?

Obniżenie wymiaru czasu pracy o 8 godzin z tytułu święta przypadającego w sobotę można rozliczyć ręcznie, np. poprzez odpowiednie zaplanowanie dnia wolnego w harmonogramie. Wystarczy dodać jeden dzień wolny lub skrócić czas pracy w kilku dniach tak, by łączny wymiar godzin był prawidłowy.

Nie musisz jednak robić tego samodzielnie. W nowoczesnych systemach kadrowo-płacowych, takich jak Symfonia R2Płatnik, proces ten można w pełni zautomatyzować. Program pozwala w prosty sposób oznaczyć dzień wolny za święto przypadające w sobotę — zarówno dla wszystkich pracowników jednocześnie, jak i indywidualnie.

Jeżeli wszyscy pracownicy odbierają dzień wolny w tym samym terminie, można go wprowadzić w kalendarzu firmy:

1. Wejdź w zakładkę Firma → Kalendarz.
2. Zaznacz dzień, który ma być dniem wolnym, i z menu podręcznego wybierz opcję Inicjalizacja kalendarza.
3. Wybierz ścieżkę Wzorzec czasu pracy → Wzorce dni → Dni wolne i zaznacz pole Zamiana za święto.
4. Zatwierdź zmianę przyciskiem Zastosuj i zamknij okno.

Jeśli natomiast poszczególni pracownicy odbierają dzień wolny w różnych terminach, inicjalizację kalendarza należy wykonać bezpośrednio w kalendarzu danego pracownika.

Wskazówka: Dzięki tej funkcji program automatycznie obniży wymiar czasu pracy o odpowiednią liczbę godzin i uwzględni to w ewidencji – bez ryzyka błędu przy ręcznym wprowadzaniu zmian.

FAQ

Jakie są ustawowo wolne dni od pracy i które święta w 2025 r. wypadają w sobotę?

Ustawowo wolnych od pracy jest 13 dni (m.in. Nowy Rok, Trzech Króli, Wielkanoc, Poniedziałek Wielkanocny, 1 i 3 maja, Boże Ciało, Wniebowzięcie NMP, Wszystkich Świętych, 11 listopada, Boże Narodzenie – 25 i 26 grudnia). W 2025 r. w sobotę wypadają: 3 maja i 1 listopada – za każde z nich pracodawca musi obniżyć wymiar czasu pracy o 8 godzin w danym okresie rozliczeniowym.

Czy choroba pracownika w wyznaczonym przez pracodawcę dniu wolnym za święto w sobotę wymaga wyznaczenia kolejnego dnia wolnego?

Nie. Jeśli pracodawca prawidłowo wyznaczył dzień wolny za święto w sobotę, a pracownik w tym dniu zachorował (ma L4), to obowiązek pracodawcy został spełniony i nie ma konieczności wskazywania kolejnego terminu.

Jak rozliczać dzień wolny za święto w sobotę u niepełnoetatowców?

Proporcjonalnie do wymiaru etatu. Przykładowo przy 1/2 etatu obniżasz wymiar o 4 godziny. Jeżeli harmonogram nie przewiduje pracy w dniu, który wyznaczysz jako wolny, możesz obniżyć czas pracy w inne dni okresu rozliczeniowego tak, by suma godzin była pomniejszona o odpowiednią „część”.

Czy pracownikowi na urlopie macierzyńskim/rodzicielskim należy się dzień wolny za święto w sobotę?

To zależy. Jeśli pracownik wróci do pracy przed terminem wyznaczonego odbioru dnia wolnego – ma prawo skorzystać z tego dnia. Jeżeli jednak wyznaczony dzień wolny minął w czasie urlopu (pracownik nie świadczył pracy), prawo do odbioru co do zasady nie powstaje.

Czy pracownikowi na zwolnieniu lekarskim (L4) przysługuje odbiór dnia wolnego?

Tak, jeżeli wróci do pracy przed wyznaczonym terminem odbioru – wówczas może z niego skorzystać. Jeżeli natomiast w dniu odbioru wciąż jest na L4, a pracodawca termin wyznaczył prawidłowo, nie ma obowiązku wskazywania kolejnego dnia.

Czy jeśli pracownik ma zaplanowany urlop wypoczynkowy w dniu wyznaczonym jako wolny za święto w sobotę, to ten dzień „schodzi” z urlopu?

Nie. Tego dnia nie rozliczasz jako urlopu wypoczynkowego, lecz jako wolne za święto – urlop nie ulega pomniejszeniu i pozostaje do wykorzystania w innym terminie (w ewidencji wykazujesz dzień wolny za święto, nie urlop).

Czy podczas urlopu bezpłatnego przysługuje dzień wolny za święto w sobotę?

Nie. Urlop bezpłatny zawiesza podstawowe prawa i obowiązki stron stosunku pracy, dlatego w tym okresie nie powstaje prawo do dnia wolnego za święto w sobotę.

Co jeśli umowa o pracę rozwiązuje się przed terminem odbioru dnia wolnego?

Pracodawca ma dwa wyjścia: udzielić dnia wolnego przed zakończeniem zatrudnienia albo rozliczyć 8 godzin jak pracę nadliczbową ze 100% dodatkiem. Brak udzielenia dnia wolnego do dnia rozwiązania umowy nie zwalnia z rozliczenia.

Czy w weekendowym systemie czasu pracy przysługuje dzień wolny za święto w sobotę?

Nie. W systemie weekendowym (praca planowana na piątki, soboty, niedziele i święta) nie ma obowiązku oddawania dnia wolnego za święto przypadające w sobotę – wynika to ze specyfiki tego systemu i reguł planowania czasu pracy.