Długość czytania:
Kodeks pracy bardzo szczegółowo reguluje, ile godzin pracy w miesiącu może przepracować pracownik, a także jak ustalić wysokość jego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych czy w porze nocnej. Wchodzące w życie od 2025 r. przepisy wprowadzają jednak w tym obszarze pewne zmiany. Chcesz dowiedzieć się więcej na ich temat? Przeczytaj ten poradnik i sprawdź, co to jest wymiar czasu pracy, ile wynosi w 2025 r. oraz jak ustalić, ile godzin pracy obowiązuje w danym miesiącu.
Spis treści:
- Wymiar czasu pracy – co to jest i jak go obliczyć?
- Wymiar czasu pracy w 2025 r. – ile godzin pracy w poszczególnych miesiącach?
- Okresy rozliczeniowe
- Wymiar czasu pracy w praca w godzinach nadliczbowych w 2025 r.
Najważniejsze informacje w skrócie:
- Wymiar czasu pracy to nic innego, jak liczba godzin do przepracowania w konkretnym okresie rozliczeniowym, jaka obowiązuje danego pracownika.
- Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy czas pracy nie powinien przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Od tej zasady istnieją jednak pewne wyjątki.
- Święta występujące w okresie rozliczeniowym, które przypadają w innym dniu niż niedziela, obniżają wymiar czasu pracy o 8 godzin.
- W 2025 r. obowiązuje 249 dni pracujących. Oznacza to, że wymiar czasu pracy dla pracowników zatrudnionych na pełen etat wyniesie 1992 godziny.
- W 2025 r. wymiar czasu pracy w lutym, maju, czerwcu, sierpniu i grudniu wyniesie 160 godzin, w styczniu, marcu i kwietniu 168 godzin, a we wrześniu 176 godzin. Pracownik zatrudniony na pełny etat najwięcej czasu w pracy spędzi w lipcu i październiku – aż 184 godziny, a najmniej w listopadzie – tylko 144 godziny.
Wymiar czasu pracy – co to jest i jak go obliczyć?
Wymiarem czasu pracy nazywa się liczbę godzin przypadających w danym okresie rozliczeniowym (np. miesiącu czy kwartale), w trakcie których pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy. Jego długość określa się zgodnie z art. 129. § 1 Kodeksu pracy, który wskazuje, że czas pracy pracownika zatrudnionego na pełen etat nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin tygodniowo. W podstawowym systemie czasu pracy okres rozliczeniowy, dla którego ustala się wymiar czasu pracy, wynosi nie więcej niż 4 miesiące.
Od powyższej zasady istnieją jednak pewne wyjątki. Dotyczą one osób zatrudnionych w ramach:
- równoważnego systemu czasu pracy (art. 135 – 137 Kp),
- systemu pracy w ruchu ciągłym (art. 138 Kp),
- systemu skróconego tygodnia pracy (art. 143 Kp),
- systemu pracy weekendowej (art. 144 Kp).
Przeczytaj również: Jak działa nienormowany czas pracy? – Symfonia
Wymiar a rozkład czasu pracy – najważniejsze różnice
Rozkład czasu pracy to nic innego, jak harmonogram obowiązujący w danym okresie rozliczeniowym, który wskazuje, w jakich dokładnie dniach i godzinach pracownik powinien wykonywać swoją pracę. Ustala się go na podstawie informacji dotyczących wymiaru czasu pracy, uwzględniając w nim także dni wolne, a także godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy.
Przeczytaj również: Harmonogram czasu pracy – jak poprawnie go ułożyć?
Jak obliczyć wymiar czasu pracy?
Wymiar czasu pracy oblicza się zgodnie z procedurą opisaną w art. 130 Kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem, aby ustalić liczbę godzin pracy w danym miesiącu, należy:
- pomnożyć 40 godzin pracy przez liczbę tygodni w danym miesiącu,
- do otrzymanej wartości dodać iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca miesiąca.
Jeżeli jednak w danym okresie rozliczeniowym występuje święto, które przypada w innym dniu niż niedziela, to wtedy wymiar czasu pracy obniża się o 8 godzin.
Symfonia R2Płatnik
Przejrzysty i prosty w obsłudze program do kompleksowej obsługi zatrudnienia w firmie
Obliczanie wymiaru czasu pracy – przykład:
W styczniu 2025 r. przypadają dwa dodatkowe dni ustawowo wolne od pracy:
- 01 stycznia 2025 r. (środa)
- 06 stycznia 2025 r. (poniedziałek)
Ile godzin pracy powinien przepracować pracownik zatrudniony na pełny etat?
- Krok 1: pomnóż 40 godzin pracy przez liczbę pełnych tygodni w styczniu 2025 r.
40 godzin x 4 tygodnie = 160 godzin
- Krok 2: oblicz liczbę godzin pracy dla pozostałych dni w okresie rozliczeniowym
8 godzin x 3 dni do końca okresu rozliczeniowego = 24 godziny
- Krok 3: oblicz godziny pracy przypadające w dniach świątecznych
8 godzin x 2 dni świąteczne= 16 godzin
- Krok 4: oblicz wymiar czasu pracy
160 godzin + 24 godziny – 16 godzin = 168 godzin.
Wymiar czasu pracy w styczniu 2025 r. wynosi 168 godzin.
Przeczytaj również: Ewidencja czasu pracy – wszystko, co musisz wiedzieć – Symfonia
Wymiar czasu pracy w 2025 r. – ile godzin pracy w poszczególnych miesiącach?
Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami, do dni ustawowo wolnych od pracy należą niedziele oraz święta, wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy o dniach wolnych od pracy. Od 2025 r. katalog tych ostatnich wydłuża się jeszcze o wigilię Bożego Narodzenia (24 grudnia). W efekcie łączna liczba dni pracujących wyniesie 249, co daje dokładnie 1992 godziny. Więcej informacji na temat liczby godzin pracy w poszczególnych miesiącach w 2025 r. znajdziesz w poniższej tabeli.
Tabela. Czas pracy w 2025 r.
Miesiąc | Liczba dni pracujących w 2025 |
Liczba dni wolnych w miesiącu | Godziny pracy w miesiącu |
Styczeń | 21 | 10 | 168 |
Luty | 20 | 8 | 160 |
Marzec | 21 | 10 | 168 |
Kwiecień | 21 | 9 | 168 |
Maj | 20 | 11 (10+1 święto wypadające w sobotę) | 160 |
Czerwiec | 20 | 10 | 160 |
Lipiec | 23 | 8 | 184 |
Sierpień | 20 | 11 | 160 |
Wrzesień | 22 | 8 | 176 |
Październik | 23 | 8 | 184 |
Listopad | 18 | 12 (11+1 święto wypadające w sobotę) | 144 |
Grudzień | 20 | 11 | 160 |
Wymiar czasu pracy a zatrudnienie na część etatu
Podane w kodeksie pracy normy czasu pracy obowiązują pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin. Co z osobami zatrudnionymi na część etatu? W ich przypadku wymiar czasu pracy oblicza się proporcjonalnie do wymiaru etatu.
Tabela. Wymiar czasu pracy w styczniu 2025 r. a zatrudnienie na część etatu
Pełen etat | ¾ etatu | ½ etatu | ¼ etatu | |
Ile godzin pracy w miesiącu? | 168 | 126 | 84 | 42 |
Okresy rozliczeniowe
Okres rozliczeniowy to czas, dla którego ustala się wymiar czasu pracy obowiązujący danego pracownika. Co do zasady nie może być on krótszy niż miesiąc i dłuży niż 12 miesięcy. To, ile będzie on wynosił w danej organizacji, zależy od decyzji pracodawcy lub jego ustaleń z zakładową organizacją związkową. Przepisy prawa pracy wskazują, że informacja o długości okresu rozliczeniowego powinna znaleźć się w regulaminie pracy lub – jeśli nie został on przygotowany – w obwieszczeniu.
Dłuższe okresy rozliczeniowe pozwalają pracodawcy na bardziej elastyczne planowanie harmonogramu czasu pracy. Warto jednak pamiętać, że takie rozwiązanie nie zwalnia z obowiązku przestrzegania norm czasu pracy, dotyczących np. dobowego odpoczynku.
Wymiar czasu pracy a praca w godzinach nadliczbowych w 2025 r.
Pracą w godzinach nadliczbowych nazywa się sytuację, w której pracownik wykonuje swoje obowiązki zawodowe ponad ustalone normy czasu pracy. Praca w nadgodzinach może być zatem efektem przekroczenia standardowego dobowego (8 godzin), jak i tygodniowego wymiaru czasu pracy (40 godzin), wynikającego z obowiązującego pracownika systemu i harmonogramu. Przepisy Kodeksu pracy wskazują, że z takiego rozwiązania można skorzystać, jeśli jest to uzasadnione szczególnymi potrzebami pracodawcy lub wynika z konieczności prowadzenia akcji ratowniczej. Od tej zasady istnieją jednak pewne wyjątki. Dotyczą one pracownic w ciąży oraz młodocianych. Obowiązujące obecnie przepisy wprowadzają także limity dotyczące pracy w godzinach nadliczbowych, obowiązujące w skali doby, tygodnia, a także roku kalendarzowego.
Tabela. Limit nadgodzin w 2025 r.
Wymiar | Limit pracy w nadgodzinach |
Dobowy | – 5 godzin dla pracownika zatrudnionego w podstawowym czasie pracy
– 1 godzina dla pracowników, u których dobowy wymiar czasu pracy wynosi 12 godzin |
Tygodniowy | 8 godzin |
Roczny | 150 godzin |
Kontrola norm czasu pracy w programie Symfonia R2Płatnik
Kontrola norm czasu pracy może okazać się sporym wyzwaniem, szczególnie jeśli organizacja zatrudnia kilkudziesięciu pracowników. Na szczęście na rynku dostępne są już rozwiązania, które pozwalają ten proces zautomatyzować. Jednym z nich jest program Symfonia R2Płatnik umożliwiający monitorowanie limitu czasu pracy w różnych wymiarach wynikających z przepisów prawa pracy. Za pomocą systemu specjalista ds. kadr może łatwo sprawdzić, czy pracownik nie przekracza norm czasu pracy w okresie rozliczeniowym, a także prześledzić kartę pracy wraz z nadgodzinami. Program pozwala także na rejestrację czasu pracy oraz jego interpretowane w odniesieniu do harmonogramu obowiązującego w danym zakładzie.
Jeśli chcesz poznać lepiej możliwości tego systemu, wypełnij formularz rejestracyjny, pobierz demo i testuj program Symfonia R2Płatnik za darmo przez 30 dni!
Źródła:
- art. 129 oraz art. 130 ustawy z 26 czerwca 1976 r. – Kodeks pracy
- art. 1 ustawy z 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy oraz niektórych innych ustaw
- art. 1 ustawy z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy
Przeglądaj tematy tego artykułu:
Rekomendowany kolejny artykuł:
0 komentarzy